Πολλές φορές μας πιάνει μία ακατανίκητη παρόρμηση να κουνάμε νευρικά τα πόδια μας. Πολλώ δε μάλλον, όταν αυτή η παρόρμηση συνδοεύεται και από κάποιου είδους δυσφορία. Ένα τέτοιο συναίσθημα βιώνεται εντόνως και στην περίοδο της εγκυμοσύνης.
Όπως εξηγεί ο γυναικολόγος, Δρ. Στέργιος Παπαχατζόπουλος, αυτή η παρόρμηση ονομάζετα σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (RestlessLegsSyndrome – RLS ή σύνδρομο Willis–Ekbom).
Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε περιόδους ακινησίας και επιδεινώνονται κατά τις βραδινές ώρες. Μερικές φορές, μπορεί να επεκταθεί και στα άνω άκρα ή στον κορμό.
Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι ιδιαίτερα συχνό κατά την εγκυμοσύνη και ιδιαίτερα στο 3ο τρίμηνο κύησης.
Εκτιμάται ότι εμφανίζεται στο 15%-25% των εγκύων, δηλαδή 2-3 φορές συχνότερα συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό του ίδιου ηλικιακού φάσματος.
Οι έγκυες περιγράφουν το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ως μια δυσάρεστη αίσθηση στα πόδια (ανατριχίλα, ανησυχία, κράμπα, τράβηγμα, φαγούρα, ρεύμα) βαθιά στον μυ ή στο οστό, από τα γόνατα μέχρι τους αστραγάλους.
Όπως προκύπτει από διάφορες μελέτες, το σύνδρομο ανήσυχων άκρων αποτελεί την τρίτη συχνότερη αιτία αϋπνίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται σταδιακά, φτάνοντας στη μέγιστη έντασή τους κατά τον 7ο με 8ο μήνα. Ωστόσο, στο 80% των περιπτώσεων εξαφανίζονται μετά τον τοκετό.
Οι παράγοντες που το επηρεάζουν
Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιώνείναι τόσο συχνό κατά την κύηση λόγω πολλών παραγόντων όπως:
- μεταβολές στα επίπεδα των οιστρογόνων
- σιδηροπενία (έλλειψη σιδήρου)
- ανεπάρκεια φυλλικού οξέως
- πιεστικά φαινόμενα σε περιφερικά νεύρα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων
- αναιμία (αιμοσφαιρίνη < 11 g/dl)
- εμφάνιση συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια προηγούμενης κύησης
Προσβάλλει 2 φορές συχνότερα τις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες με συχνότητα εμφάνισης 5% -15%. Στο 40% των περιπτώσεων υπάρχουν περισσότερα του ενός προσβεβλημένα μέλη στην οικογένεια, κάτι που υποδηλώνει κληρονομικότητα.
Στις γυναίκες με προϋπάρχον σύνδρομο ανήσυχων άκρων, τα συμπτώματα κατά κανόνα επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Με τι σχετίζονται τα συμπτώματα
Σε κάποιες περιπτώσεις, η εμφάνιση (ή η επιδείνωση) των συμπτωμάτων σχετίζεται με τα παρακάτω:
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Πολυνευροπάθεια
- Ρευματικά νοσήματα
- Φάρμακα
- Νευροληπτικά (αντιψυχωσικά)
- Σεροτονεργικά αντικαταθλιπτικά
- Μετοκλοπραμίδη (αντιεμετικό)
- Λίθιο
- Αντι-ισταμινικά
Η θεραπεία
Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από τη βαρύτητα και τη συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων. Συνηθέστερη είναι η χορήγηση σιδήρου εφόσον τα επίπεδα φερριτίνηςείναι κάτω των 75 ng/mlστις εγκυμονούσες, σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες εάν είναι κάτω των 45 με 50 ng/ml.
Επιπλέον προτείνεται η μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης και η διακοπή του καπνίσματος. Χαλάρωση πριν τον ύπνο με ζεστό μπάνιο και εφαρμογή ζεστών επιθεμάτων στα πόδια ή χρήση ηλεκτρικής κουβέρτας πριν τον ύπνο στο κρεβάτι.
Μελέτες έδειξαν ότι η συστηματική σωματική άσκηση βοηθάει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Προσοχή! Απαγορεύεται η έναρξη αγωγής κατά το πρώτο τρίμηνο κύησης, καθώς στο στάδιο αυτό συντελείται η οργανογένεση στο έμβρυο.
Extra tips
Εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία (συμπεριλαμβανομένης της παιδικής) αλλά εκδηλώνεται συνήθως πριν την ηλικία των 20 ετών, περίπου στο 25% των περιπτώσεων.
Γίνεται συχνότερο με την πρόοδο της ηλικίας.
Έχει χρόνια πορεία, με περιόδους εξάρσεων και υφέσεων.
Μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια διαταραχή του ύπνου
Συνυπάρχει με μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μικρής διάρκειας, απότομες κινήσεις των ποδιών κατά τη διάρκεια του ύπνου
Τα συμπτώματα γίνονται αισθητά όταν τα άτομα διατηρούν ακίνητα τα πόδια τους για κάποιο χρονικό διάστημα και είναι εντονότερα κατά τις βραδινές ώρες
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα συμπτώματα είναι ήπια και υποστρέφουν προσωρινά με την κίνηση των ποδιών
Το σύνδρομο ανήσυχων άκρων είναι ιδιαίτερα συχνό σε ασθενείς με νόσο Parkinson, στους οποίους υπάρχει σημαντικό έλλειμμα ντοπαμίνης.