Στις ΗΠΑ η ιστορικη απόφαση Roe v Wade για τις αμβλώσεις ανατρέπεται σε δεκάδες πολιτείες το 2022. Παρά το γεγονός, ότι στην Ελλάδα υπάρχει νόμος που επιτρέπει την διακοπή της κύησης, επιχειρείται να ανοίξει εκ νέου η συζήτηση μέσα από σκοταδιστικές δηλώσεις στο δημόσιο βήμα.
Την αρχή έκανε ο ευρωβουλευτής της Νίκης, Νίκος Αναδιώτης, ο οποίος προέταξε ούτε λίγο ούτε πολύ την προστασία της αγέννητης ζωής για την επίλυση του δημογραφικού ζητήματος στη χώρα μας.
«Παραβιάζουμε την ιερότητα της αγέννητης ζωής, ενώ νομοθετούμε μανιωδώς και διαφημίζουμε μορφές συμβίωσης και τρόπους ζωής που αντιβαίνουν στους φυσικούς αναπαραγωγικούς νόμους. Εάν πραγματικά θέλουμε την επιβίωση της Ευρώπης, πρέπει να προστατεύσουμε την αγέννητη ζωή, τη μητρότητα, την παραδοσιακή οικογένεια, καταβάλλοντας γενναίους πόρους σε γεννήσεις νέων Ευρωπαίων, να επανεύρουμε τις αξίες στις οποίες στηρίχτηκε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός», ανέφερε μεταξύ άλλων ο ευρωβουλευτής.
Εν συνεχεία, ήρθε ο ηθοποιός Άρης Σερβετάλης να στηρίξει τα λεγόμενα του προλαλήσαντος, τονίζοντας, ότι «οι αμβλώσεις για μένα είναι μια δολοφονία. Είναι απροστάτευτα πλάσματα που προτιμάμε να τα σκοτώσουμε. Δυστυχώς αισθάνομαι πως τη γυναίκα δεν την τιμά να ταυτίζεται με μια δολοφονία, ειδικά ενός πλάσματος που είναι τελείως απροστάτευτο. Είναι προτιμότερο για μένα να πάρει κάποιος την ευθύνη, να το κυοφορήσει και μετά ας το πετάξει, ας το δώσει σε ένα ορφανοτροφείο, υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά».
Για να ολοκληρώσει η Θεοφανία Παπαθωμά, η οποία έκανε λόγο για… κάρμα της γυναίκας που μένει έγκυος από βιασμό! . «Υπάρχει η άποψη ότι τα μωρά έρχονται σε μια μαμά που τη διαλέγουν από το κάρμα της. Οπότε ακόμα και το παιδί ενός βιασμού είναι από το κάρμα του ανθρώπου που το κυοφορεί, εκεί ο καθένας ό,τι τον φωτίσει ο Θεός», είπε μεταξύ άλλων.
Βαθύ σκοτάδι εν έτει 2025…
Όπως προαναφέρθηκε, η Ελλάδα έχει κατοχυρώσει διά νόμου το δικαίωμα στην διακοπή της κύησης. Ειδικοτερα, ο Ποινικός Κώδικας στο άρθρο 304 επιτρέπει την έκτρωση (τεχνητή διακοπή της κύησης) μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα – γυναικολόγο, με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Εντός των πρώτων 12 εβδομάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση
- Εντός των πρώτων 24 εβδομάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού
- Εντός των πρώτων 19 εβδομάδων, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί
- Χωρίς χρονικό περιορισμό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωμένος από αντίστοιχο ιατρό. Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και η περίπτωση άμβλωσης όταν το έμβρυο αποδεδειγμένα αντιμετωπίζει σοβαρές δυσλειτουργίες.
Παράλληλα, η αναπαραγωγική ελευθερία εντάσσεται στο δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1. Εκτός από το άρθρο 5 του Συντάγματος, υπέρ του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης της γυναίκας, συνηγορεί τόσο το άρθρο 9 του Συντάγματος όσο και το 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.), όπου και κατοχυρώνεται το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής.
Η αυτοδιάθεση του σώματός μας είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας. Και αυτό το δικαίωμα αμφισβητείται πλέον κατάφωρα από ακραίες, μεσαιωνικές αντιλήψεις, που κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος, εκφραζόμενες, όχι μόνο μέσα από τον τηλεοπτικό φακό – με τον τηλεκανιβαλισμό να αποτελεί ένα ακόμη βαθύ πρόβλημα- αλλά φτάνουν ακόμη και στα έδρανα του Ευρωκοινοβουλίου.
Δηλώσεις που αποκαλύπτουν μία κοινωνία σε αποδεκατισμό, που βυθίζεται σε αναχρονιστικές αγκυλώσεις και αποσύνθεση: «Ας το κυοφορήσει» για να μην το σκοτώσει επειδή είναι αγέννητο και είναι δολοφονία, αλλά όταν το γεννήσει «ας το πετάξει». Δεν μας νοιάζει τι θα απογίνει το παιδί που θα γεννηθεί. Ας καταλήξει στο ορφανοτροφείο, στα σκουπίδια, στα αζήτητα.
Το παιδί σε διαλέγει και είναι στο κάρμα σου… Ακόμη και του βιαστή. Πόση ωμότητα και μισογυνισμό απέναντι στις τραυματικές εμπειρίες μίας γυναίκας -κι ενός ανθρώπου γενικότερα- μπορεί να κρύβει μία τέτοια τοποθέτηση. Και μάλιστα από γυναίκα, γεγονός που καθιστά την παθογένεια ακόμη βαθύτερη, περίπλοκη και κατ’ επέκτασιν επικίνδυνη.
Δεν είναι μόνο ο Αναδιώτης, ο Σερβετάλης ή η Παπαθωμά. Είναι οποιοσδήποτε τοποθετείται αναλόγως. Ακόμη και άνθρωποι, που ζουν ανάμεσά μας. Μην πέφτουμε από τα σύννεφα. Πόσες γυναίκες δεν έχουν έρθει αντιμέτωπες με σχόλια για το πώς θα διαχειριστούν το σώμα τους, αν θα κάνουν παιδί, πότε θα το κάνουν και ούτω καθεξής, χωρίς κανείς να τις ρωτήσει, αφενός αν μπορούν ιατρικά, ψυχικά, οικονομικά, αφετέρου αν απλώς ΘΕΛΟΥΝ.
Η Διεθνής Αμνηστία για τις αμβλώσεις
Η πρόσβαση στην άμβλωση είναι ένα από τα πιο έντονα αμφισβητούμενα θέματα παγκοσμίως, και η συζήτηση επισκιάζεται από παραπληροφόρηση σχετικά με τις πραγματικές συνέπειες του περιορισμού της πρόσβασης σε αυτή τη βασική υπηρεσία υγειονομικής περίθαλψης.
Η ποινικοποίηση και οι περιοριστικοί νόμοι σχετικά με τις αμβλώσεις αποτρέπουν το προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης από το να κάνει σωστά τη δουλειά του και από την παροχή των καλύτερων δυνατοτήτων φροντίδας στους ασθενείς, σύμφωνα με την ορθή ιατρική πρακτική και τις επαγγελματικές και δεοντολογικές του ευθύνες.
Η ποινικοποίηση της άμβλωσης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τους επαγγελματίες υγείας οι οποίοι/ες μπορεί να μην κατανοούν τα όρια του νόμου ή να εφαρμόζουν τους περιορισμούς με στενότερο τρόπο από αυτόν που απαιτείται από το νόμο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως οι προσωπικές πεποιθήσεις, το στίγμα της άμβλωσης, τα αρνητικά στερεότυπα για τις γυναίκες και τα κορίτσια, ή ο φόβος της ποινικής ευθύνης.
Αποτρέπει επίσης τις γυναίκες και τα κορίτσια να αναζητήσουν φροντίδα μετά από άμβλωση για επιπλοκές λόγω επικίνδυνων αποβολών ή άλλων επιπλοκών σχετικών με την εγκυμοσύνη.
Δεν είναι μόνο γυναίκες και κορίτσια cisgender (γυναίκες και κορίτσια που τους δόθηκε γυναικείο φύλο στη γέννηση και ζουν και αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες) που μπορεί να χρειαστούν πρόσβαση σε υπηρεσίες αμβλώσεων, αλλά και διεμφυλικοί άνδρες και αγόρια και άτομα με άλλες ταυτότητες φύλου που έχουν αναπαραγωγική ικανότητα εγκυμοσύνης.
Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην πρόσβαση στις αμβλώσεις για αυτά τα άτομα και τις ομάδες είναι η έλλειψη πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, για όσους έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν στιγματισμό και προκατάληψη όσον αφορά στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και τον ισχυρισμό ότι δεν χρειάζονται πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες αντισύλληψης και αμβλώσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το 28% των διεμφυλικών και ατόμων που δεν συμμορφώνονται με τις νόρμες του φύλου αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν παρενοχλήσεις σε ιατρικά περιβάλλοντα, και το 19% αναφέρει ότι τους έχουν αρνηθεί την ιατρική περίθαλψη εξ ‘ολοκλήρου λόγω της διεμφυλικότητάς τους, με ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό να προέρχεται από τις έγχρωμες κοινότητες. Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες αλληλεπίδρασης μεταξύ της φτώχειας και της φυλής και των συναφών διαθεματικών διακρίσεων.
Ποινικοποίηση της άμβλωσης: Μία μορφή στιγματισμού
Πρώτον, η άρνηση των ιατρικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγείας που χρειάζονται μόνο ορισμένα άτομα, είναι μια μορφή διακρίσεων.
Όπως αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία, η Επιτροπή για την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW ή Συνθήκη για τα Δικαιώματα των Γυναικών) δηλώνει ανελλιπώς ότι οι περιοριστικοί νόμοι για τις αμβλώσεις αποτελούν διακρίσεις κατά των γυναικών.
Αυτό ισχύει για όλες τις γυναίκες και τα άτομα στα οποία υπάρχει δυνατότητα εγκυμοσύνης, καθώς η Επιτροπή Εξάλειψης Διακρίσεων κατά των γυναικών επιβεβαίωσε ότι οι προστασίες της CEDAW και οι σχετικές υποχρεώσεις των κρατών εφαρμόζονται σε όλες τις γυναίκες και συνεπώς περιλαμβάνουν διακρίσεις σε βάρος γυναικών που είναι λεσβίες, αμφιφυλόφιλοι/ες ή και διεμφυλικοί/ες, δεδομένων των ειδικών μορφών διακρίσεων λόγω φύλου που αντιμετωπίζουν.
Δεύτερον, το στίγμα γύρω από τις αμβλώσεις και τα στερεότυπα φύλου συνδέεται στενά με την ποινικοποίηση των αμβλώσεων και άλλων περιοριστικών νόμων και πολιτικών των αμβλώσεων.
Η απλή αντίληψη ότι η άμβλωση είναι παράνομη ή ανήθικη οδηγεί στον στιγματισμό γυναικών και κοριτσιών από το προσωπικό της υγειονομικής περίθαλψης, τα μέλη της οικογένειας και το δικαστικό σώμα, μεταξύ άλλων. Κατά συνέπεια, οι γυναίκες και τα κορίτσια που αναζητούν άμβλωση κινδυνεύουν από διακρίσεις και παρενόχληση. Ορισμένες γυναίκες ανέφεραν ότι υπέστησαν κακοποίηση και παρενόχληση από το προσωπικό της υγειονομικής περίθαλψης κατά την αναζήτηση υπηρεσιών αμβλώσεων ή φροντίδας μετά την άμβλωση.
Ο νόμος περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων διευκρινίζει με σαφήνεια ότι οι αποφάσεις για το σώμα μας είναι μόνο δικές μας – γνωστή ως σωματική αυτονομία.
Το δικαίωμά μας στην αυτοδιάθεση του σώματός μας είναι και οφείλει να παραμείνει αδιαπραγμάτευτο. Την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος της (κάθε) χώρας δεν θα τη γεννήσει καταναγκαστικά μία γυναίκα. Για αυτό άλλωστε δόθηκαν τόσοι αγώνες.
