«Υγιή ξεκινήματα, ελπιδοφόρο μέλλον»: Αυτό είναι το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας.
Με αυτό το μήνυμα ο ΠΟΥ καλεί τα έθνη, τις κοινότητες και τον καθένα μας ξεχωριστά να αναγνωρίσουμε τη σκληρή αλήθεια, ότι μητέρες και νεογνά εξακολουθούν να πεθαίνουν από αιτίες που μπορούν κάλλιστα να αποφευχθούν.
Η φετινή εκστρατεία είναι μια κραυγή για να τερματιστούν οι θάνατοι μητέρων και βρεφών, οι οποίοι μπορούν να προληφθούν, και να δοθεί προτεραιότητα στην υγεία των γυναικών και των παιδιών τους σε κάθε στάδιο της ζωής τους.
Βοηθώντας κάθε μητέρα και νεογνών να επιβιώσουν και να ανθίσουν
Ο σκοπός είναι κρίσιμος, καθώς οι αριθμοί αποκαλύπτουν μία τραγωδία. Εκτιμάται, ότι σχεδόν 300.000 γυναίκες κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού, ενώ πάνω από 2 εκατομμύρια μωρά πεθαίνουν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους και περίπου 2 εκατ. γεννιούνται πρόωρα. Κάτι τέτοιο σηματοδοτεί 1 θάνατο που θα μπορούσε να αποφευχθεί κάθε 7 δευτερόλεπτα.
Με βάση τις τρέχουσες τάσεις, 4 στις 5 χώρες βρίσκονται εκτός τροχιάς για την επίτευξη των στόχων για τη βελτίωση της μητρικής επιβίωσης έως το 2030. 1 στις 3 θα αποτύχει να επιτύχει τους στόχους για τη μείωση των θανάτων των νεογέννητων.
Ακούγοντας τις γυναίκες και υποστηρίζοντας τις οικογένειες
Οι γυναίκες και οι οικογένειες παντού χρειάζονται υψηλής ποιότητας φροντίδα που να τις υποστηρίζει σωματικά και συναισθηματικά, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον τοκετό.
Τα συστήματα υγείας πρέπει να εξελιχθούν για να διαχειριστούν τα πολλά ζητήματα υγείας που επηρεάζουν την υγεία της μητέρας και των νεογνών. Αυτά δεν περιλαμβάνουν μόνο άμεσες μαιευτικές επιπλοκές, αλλά και ψυχικές παθήσεις, μη μεταδοτικές ασθένειες και οικογενειακό προγραμματισμό.
Τρεις δυνατές ιστορίες – τροφή για σκέψη και δράση
Nalita – Νεπάλ
Η ιστορία της μέλλουσας μαμάς Lalita από το Νεπάλ αντιπροσωπεύει τη θετική αλλαγή στις υπηρεσίες μητρικής υγείας στη χώρα. Λόγω της βελτιωμένης πρόσβασης σε ποιοτική προγεννητική φροντίδα, γυναίκες όπως η Lalita δεν χρειάζεται πλέον να φοβούνται τις μη ασφαλείς τοκετούς, όπως οι προηγούμενες γενιές.
Αυτός ο μετασχηματισμός είναι αποτέλεσμα της δέσμευσης του Νεπάλ για την ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας της μητέρας, του νεογνού και του παιδιού. Η δέσμευση συμπεριλαμβάνει πρωτοβουλίες παροχής υπηρεσιών, όπως στρατολόγηση χιλιάδων γυναικών εθελοντών υγείας, ολοκληρωμένη διαχείριση των παιδικών ασθενειών, πακέτα ετοιμότητας για νεογνά και γεννήσεις, καθώς και δωρεάν βασικές υπηρεσίες υγείας.
Το πρόγραμμα Aama – που εισήχθη το 2007, προκειμένου να επιδοτήσει πλήρως το κόστος και να διασφαλίσει, ότι οι μέλλουσες μαμάδες δεν θα πληρώσουν τίποτα από την τσέπη τους για τον τοκετό, συνέβαλε στη σημαντική αύξηση του ποσοστού των γεννήσεω που υποβοηθούνται από ειδικευμένους συνοδούς τοκετού, από 19% το 2006 σε 36% το 2011.
Kabugho – Ουγκάντα
Η Kabugho από την αγροτική περιοχή Kasese στην Ουγκάντα έχει ήδη τρία παιδιά στα 21 της. Δεν είχε πρόσβαση σε υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού και εκπαίδευση, γεγονός που οδήγησε σε πρώιμες και επαναλαμβανόμενες εγκυμοσύνες.
«Αφότου έμεινα έγκυος, οι γονείς μου δεν με άφησαν με άλλη επιλογή από το να μείνω με τον άντρα που με άφησε έγκυο. Δεν γνώριζα τίποτα από οικογενειακό προγραμματισμό τότε και ζώντας μαζί του δεν ήθελε να χρησιμοποιήσουμε κάτι τέτοιο. Έτσι κατέληξα με τρία παιδιά χωρίς γάμο και τώρα γύρισα πίσω στο χωριό των γονιών μου. Αν οι υγειονομικές υπηρεσίες με είχαν υποστηρίξει με ένα σπιράλ, δεν θα είχα κάνει τρία παιδιά. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας μας μπορεί να είναι επικριτικοί και δεν ακούν τους νέους που ρωτούν για τις μεθόδους οικογενειακού προγραμματισμού. Μακάρι να μπορούσε να αλλάξει [η προσβασιμότητα στον οικογενειακό προγραμματισμό] και τουλάχιστον κάθε έφηβη να είχε τα μέσα και τις μεθόδους για να αποφύγει μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Η εγκυμοσύνη σε μικρή ηλικία είναι ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορεί να συμβεί σε ένα κορίτσι, ειδικά με έναν σύντροφο που δεν την υποστηρίζει»
Τώρα, ως εκπαιδευτικός στον τομέα, υποστηρίζει τις καλύτερες υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας, για να βοηθήσει άλλες νεαρές γυναίκες να αποφύγουν παρόμοιες εμπειρίες.
Σαρώνει η επιλόχειος κατάθλιψη
Η τρίτη ιστορία δεν αφορά μία μητέρα, αλλά πολλές. Ο λόγος για τις γυναίκες στη Βραζιλία. Μελέτη που διεξήχθη στα νότια της χώρας διερεύνησε τον επιπολασμό της επιλόχειας κατάθλιψης μεταξύ των γυναικών.
Τα ευρήματα ανέδειξαν ότι ένας σημαντικός αριθμός γυναικών εμφανίζει επιλόχειο κατάθλιψη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για καλύτερη υποστήριξη ψυχικής υγείας και πόρους για τις νέες μητέρες.
Αυτές οι ενδεικτικές ιστορίες υπογραμμίζουν τη σημασία της αντιμετώπισης των προκλήσεων της μητρικής υγείας παγκοσμίως και την ανάγκη για συνεχείς προσπάθειες για την παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας και υποστήριξης για τις γυναίκες και τα μωρά τους.
Προτεραιότητα η διά βίου προστασία μητέρας – μωρού
Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025 πιέζει προς μια ευρύτερη συνειδητοποίηση: η υγεία της μητέρας είναι δια βίου υγεία.
Πολύ συχνά, οι γυναίκες λαμβάνουν φροντίδα μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με αποτέλεσμα αργότερα να υπομένουν αβοήθητες. Τι γίνεται όμως μετά; Πολλές γυναίκες συνεχίζουν να αγωνίζονται σιωπηλά —σωματικά, συναισθηματικά ή οικονομικά— χωρίς πρόσβαση σε φροντίδα παρακολούθησης, αντισύλληψη, προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου ή υποστήριξη ψυχικής υγείας.
Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ένα φάσμα υποτιμημένων προβλημάτων υγείας, όπως:
- Μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
- Επιλόχεια κατάθλιψη και άγχος, τα οποία συχνά μένουν αδιάγνωστα και χωρίς θεραπεία
- Εμπόδια στον οικογενειακό προγραμματισμό, με αποτέλεσμα απρογραμμάτιστες εγκυμοσύνες ή εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου
- Προβλήματα υγείας γύρω από την έμμηνο ρύση, συμπεριλαμβανομένης της ενδομητρίωσης και του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
- Οστεοπόρωση και εμμηνόπαυση, τα οποία παραμένουν ελάχιστα μελετημένα και ανεπαρκώς αντιμετωπισμένα ζητήματα παγκοσμίως
Σε πολλά μέρη του κόσμου, απαρχαιωμένα στερεότυπα και συστημικές ανισότητες εμποδίζουν τις γυναίκες να αναζητήσουν έγκαιρη φροντίδα. Η φετινή εκστρατεία προτρέπει τις κυβερνήσεις και τα ιδρύματα υγείας να κλιμακώσουν τις επενδύσεις και την πολιτική δέσμευση για:
- Εξασφάλιση της πρόσβασης σε εξειδικευμένη φροντίδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού
- Επέκταση της καθολικής υγειονομικής κάλυψης, ώστε αυτή να συμπεριλάβει όλες τις υπηρεσίες υγείας για κάθε μητέρα και το μωρό της
- Βελτίωση στη διατροφή, την υγιεινή και την πρόσβαση σε επείγουσα μαιευτική περίθαλψη
- Αντιμετώπιση της ανισότητας των φύλων και της φτώχειας, τα οποία παραμένουν σημαντικά εμπόδια στη φροντίδα των νέων μητέρων
- Προστασία της υγείας των γυναικών, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά σε όλη τους τη ζωή
