Όταν πιάνετε το παιδί σας να λέει ψέματα, νιώθετε απογοήτευση. Ωστόσο, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση: το ψέμα είναι φυσιολογικό. Είναι λάθος, αλλά είναι φυσιολογικό. Στην πραγματικότητα, όλοι το κάνουμε ως ένα βαθμό.
Όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Παιδιού και Εφήβου, για τα παιδιά το ψέμα είναι ένας λάθος τρόπος επίλυσης προβλημάτων. Είναι η δουλειά μας ως γονείς να διδάσκουμε στα παιδιά μας πώς να λύσουμε αυτά τα προβλήματα με πιο εποικοδομητικούς τρόπους. Εδώ είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους τα παιδιά λένε ψέματα.
Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα;
- Για να προσδιορίσουν την ταυτότητα τους: Ένας από τους τρόπους που τα παιδιά χρησιμοποιούν τα ψέματα είναι για να δημιουργήσουν μια ταυτότητα και να συνδεθούν με τους συμμαθητές τους, έστω και αν η ταυτότητα είναι ψευδής. Το παιδί σας μπορεί να λέει ψέματα στους φίλους του για πράγματα που λέει ότι έχει κάνει ενώ δεν τα έχει πραγματικά κάνει μόνο και μόνο για να εντυπωσιάσει.
- Για να γλυτώσουν τις τιμωρίες: Μερικές φορές οι έφηβοι χρησιμοποιούν ψέματα για να κρατήσουν μυστικά κάποιο μέρος της ζωής τους χωριστά από τους γονείς τους. Μερικές φορές μπορεί ακόμη και να λένε μικρά ψέματα για πράγματα που είναι ασήμαντα. Ένας ακόμη λόγος που τα παιδιά λένε ψέματα είναι όταν οι κανόνες και οι περιορισμοί των γονέων είναι πάρα πολύ αυστηροί. Για παράδειγμα υπάρχει ένα 16 χρονών κορίτσι το οποίο οι γονείς του δεν το αφήνουν να μακιγιαριστεί, αλλά όλες οι φίλες της μακιγιάρονται. Το αποτέλεσμα είναι το κορίτσι να μακιγιάρεται όταν φεύγει από το σπίτι της. Οπότε το ψέμα για εκείνη είναι ο τρόπος για να πιστέψουν οι γονείς της ότι «ακολουθεί» τους κανόνες του σπιτιού και από την άλλη μεριά είναι «φυσιολογική» για τις φίλες της
- Για να τραβήξουν την προσοχή: Όταν το παιδί σας είναι μικρό και τα ψέματα είναι ασήμαντα, τότε αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι απλώς ο τρόπος του να τραβήξει λίγη προσοχή. Όταν ένα μικρό παιδί λέει, «μαμά, μόλις είδα τον Άη-Βασίλη να πετάει έξω από το παράθυρο» είναι πολύ διαφορετικό από ένα μεγαλύτερο παιδί, που λέει, «τελείωσα την εργασία μου», όταν στην πραγματικότητα δεν το έχει κάνει. Τα μικρότερα παιδιά, επίσης, δημιουργούν ιστορίες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Αυτό δεν είναι ψέμα, αλλά ένας τρόπος για αυτούς να μέσω της φαντασίας τους να αρχίσουν να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.
Πότε τα παιδιά αρχίζουν τα ψέματα;
Τα παιδιά μπορούν να μάθουν να λένε ψέματα από νεαρή ηλικία, συνήθως από περίπου τριών ετών. Σε γενικές γραμμές όμως, τα παιδιά λένε ψέματα στην ηλικία μεταξύ 4-6. Μελέτες έχουν δείξει ότι παιδιά τεσσάρων χρονών λένε ψέματα μια φορά κάθε δύο ώρες και έξι χρονών παιδιά λένε ψέματα κάθε ενενήντα λεπτά.
Όταν τα παιδιά πάνε σχολείο λένε συχνότερα ψέματα και γίνονται πιο πειστικά. Τα ψέματα γίνονται επίσης πιο πολύπλοκα, καθώς το λεξιλόγιο τους αναπτύσσεται και μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο που σκέφτονται οι άλλοι άνθρωποι. Μέχρι την ηλικία των οχτώ τα παιδιά μπορούν να λένε ψέματα με επιτυχία χωρίς να πιαστούν.
Πόσο αθώα είναι τα παιδικά ψέματα ανάλογα με την ηλικία τους
Από την ώρα που αρχίζουν να μιλάνε έως 6 ετών: Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες «μπερδεύουν» την πραγματικότητα με τον κόσμο της φαντασίας τους. Πιστεύουν συχνά ότι έχουν ζήσει πραγματικά κάτι που είδαν στον ύπνο τους ή φαντάστηκαν ή τα εντυπωσίασε.
Από 7 έως 11 ετών: Από τα 7 του χρόνια το παιδί έχει αρχίζει να ξεκαθαρίζει τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας και αυτό σημαίνει ότι γνωρίζει πότε λέει ψέματα και πότε αλήθεια. Παρ’ όλα αυτά, τα ψέματα εξακολουθούν να λέγονται για να «επηρεάσουν» τα πράγματα και να αποφύγουν ή να αποτρέψουν δυσάρεστες καταστάσεις.
Από 12 ετών και πάνω:Στην εφηβεία, στα ψέματα δεν υπάρχει καμία δικαιολογία γιατί λέγονται εντελώς συνειδητά πια και συνήθως με ξεκάθαρο σκοπό. Καθώς μεγαλώνει η ανάγκη των παιδιών για αυτονομία και ιδιωτικότητα, τα ψέματα μπορεί να είναι ένας τρόπος να ξεφύγουν από την αυστηρή επιτήρηση και τον έλεγχο των γονιών.
Τι να κάνετε για τους μικρούς σας «Πινόκιο»
- Να είστε θετικοί και να τονίσετε τη σημασία της ειλικρίνειας στην οικογένειά σας.
- Μπορείτε να πείτε στο παιδί σας ότι εκτιμάτε να σας λέει την αλήθεια και ότι δεν σας αρέσει όταν λέει ψέματα. Για παράδειγμα, προσπαθήστε να πείτε «Όταν δεν μου πεις την αλήθεια, αισθάνομαι λυπημένη και απογοητευμένη». Θα μπορούσατε επίσης να δοκιμάσετε τα βιβλία ή ιστορίες που υπογραμμίζουν τη σημασία της ειλικρίνειας.
- Διαβεβαιώστε στο παιδί σας ότι θα είναι ασφαλές αν λέει την αλήθεια.
Γενικά, είναι καλύτερα να διδάξουμε στα παιδιά πόσο αξία έχει να λένε την αλήθεια, παρά να τα τιμωρήσετε. Ο έπαινος του παιδιού σας για την ειλικρίνεια είναι πολύ σημαντικός.
