Γυρίζοντας στα μαθητικά χρόνια περιμέναμε την παρέλαση της 25ης Μαρτίου για να φορέσουμε παραδοσιακές στολές. Αγόρια και κορίτσια φορούσαν στην παρέλαση στολές από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, αλλά και τις κατ’ εξοχήν Αμαλία για τα κορίτσια και τσολιάς για τα αγόρια.
Η ενδυμασία του τσολιά όμως έχει μία ιδιαίτερη σημειολογία και πολλούς συμβολισμούς και αξίζει να εξηγήσουμε στα παιδιά μας τι ακριβώς σημαίνουν τα ρούχα που φορούσαν οι Έλληνες το 1821.
Στην πραγματικότητα είναι αυτός που είναι καλά ζωσμένος. Απαντάται ως λέξη ακόμη και στα έργα του Ομήρου, ο οποίος αναφέρεται στους στρατιώτες οι οποίοι ήταν καλά ζωσμένοι.
Ας τα πάρουμε ένα ένα με τη σειρά
Φάριο: Το καπέλο του Εύζωνα, το οποίο στο κέντρο του έχει το Εθνόσημο, ενώ στα παλαιότερα χρόνια στολιζόταν με τη βασιλική κορώνα. Από το φάριο, κρέμεται μια μαύρη φούντα, που συμβολίζει το δάκρυ του Χριστού κατά τη σταύρωση.
Πουκάμισο: Αλλιώς λέγεται και υποδήτης. Κυριαρχεί το λευκό χρώμα, που θεωρείται ότι συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων. Το χαρακτηριστικό του πουκαμίσου είναι ότι έχει μεγάλο άνοιγμα στα μανίκια
Φέρμελη: Το γιλέκο των Ευζώνων, του οποίου η κατασκευή χρειάζεται ένα μήνα. Είναι κεντημένο με λευκά και επίχρυσα νήματα, που δημιουργούν λαογραφικές απεικονίσεις. Επίσης, κεντημένα πάνω στο γιλέκο ειναι τα αρχικά Χ.Ο, που πιστεύεται ότι αντιστοιχούν στις λέξεις Χριστιανός Ορθόδοξος.
Φουστανέλα: Βαμβακερή φορεσιά με 400 πτυχές, όσες και τα χρόνια του τουρκικού ζυγού υπό τον οποίο βρισκόταν η Ελλάδα. Έχει κι αυτή λευκό χρώμα, ενώ για να ραφτεί μια φουστανέλα χρειάζονται περίπου 30 μέτρα ύφασμα.
Κάλτσες: Ο κάθε Εύζωνας φοράει από δύο μάλλινες λευκές κάλτσες στο κάθε πόδι. Είναι τόσο ψηλές ώστε στηρίζονται στη μέση του Εύζωνα, κάτω από τη φουστανέλα, με τη βοήθεια μιας δερμάτινης ζώνης η οποία ονομάζεται ανάσπαστος.
Καλτσοδέτες: Οι Εύζωνες φορούν καλτσοδέτες μαύρου χρώματος και κατασκευασμένες από μετάξι.
Τσαρούχια: Τα υποδήματα της φορεσιάς. Είναι δερμάτινα και η σόλα τους έχει από 60 έως 120 καρφιά, ανάλογα με το μέγεθος. Κατά μέσο όρο το κάθε τσαρούχι ζυγίζει 3,5 κιλά. Το σχήμα και η μορφή τους, χρησίμευε σε μάχες σώμα με σώμα, καθώς στις φούντες έκρυβαν κοφτερά αντικείμενα, τα οποία τραβούσαν απότομα, αιφνιδιάζοντας τον εχθρό. Μία άλλη άποψη υποστηρίζει ότι οι φούντες προστάτευαν από κρυοπαγήματα τα πόδια, όταν οι στρατιώτες περπατούσαν για ώρες στο χιόνι. Το μαύρο χρώμα στη φούντα του τσαρουχιού υπερίσχυε στους άνδρες και στις γυναίκες, ενώ σε αντίθεση τα παιδιά είχαν φούντες πολύχρωμες. Τα καθημερινά τσαρούχια, τα «ραφτά», συνήθως, ήταν απλά και λιτά, όπως απλή και λιτή ήταν η καθημερινότητα εκείνης της εποχής. Αντίθετα, υπήρχαν και τα «καρφωτά» τσαρούχια, τα επίσημα, τα καλά τους, που τα φορούσαν σε εκδηλώσεις χαράς, σε γιορτές και σε πανηγύρια. Τα τσαρούχια που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας στην Προεδρική Φρουρά φέρουν επίσης στο κάτω μέρος τους περίπου 50 καρφιά το καθένα. Τα καρφιά αυτά είναι υπεύθυνα για τον χαρακτηριστικό ήχο που παράγουν τα τσαρούχια κατά τη διάρκεια των παρελάσεων.
