Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιος από τους γονείς ευθύνεται για την ευφυΐα του παιδιού;
Επιστημονικά, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να μεταδώσουν γονίδια που σχετίζονται με τη νοημοσύνη στα παιδιά τους, επειδή αυτά βρίσκονται στο Χ χρωμόσωμα – και οι γυναίκες έχουν δύο Χ χρωμοσώματα-, ενώ οι άνδρες έχουν μόνο ένα. Πέραν τούτου, όμως, οι επιστήμονες υποστηρίζουν, ότι τα γονίδια για προηγμένες γνωστικές λειτουργίες που κληρονομούνται από τον πατέρα μπορεί να απενεργοποιηθούν αυτόματα.
Αυτό γιατί μία κατηγορία γονιδίων γνωστή ως «εξαρτώμενα γονίδια» (conditioned genes) θεωρείται ότι λειτουργεί μόνο αν προέρχονται από τη μητέρα σε ορισμένες περιπτώσεις, και από τον πατέρα σε άλλες. Η νοημοσύνη πιστεύεται ότι ανήκει στα εξαρτώμενα γονίδια που πρέπει να προέρχονται από τη μητέρα για να εκδηλωθούν.
Επιπλέον, εργαστηριακές μελέτες σε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια έδειξαν ότι όσα είχαν επιπλέον δόση μητρικών γονιδίων ανέπτυξαν μεγαλύτερα κεφάλια και εγκεφάλους, αλλά μικρά σώματα. Αντίθετα, όσα είχαν επιπλέον δόση πατρικών γονιδίων είχαν μικρότερους εγκεφάλους και μεγαλύτερα σώματα.
Οι ερευνητές εντόπισαν κύτταρα που περιείχαν μόνο μητρικά ή πατρικά γονίδια σε έξι διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου του ποντικιού που έλεγχαν διαφορετικές γνωστικές λειτουργίες. Κύτταρα με πατρικά γονίδια συσσωρεύονται σε μέρη του μεταιχμιακού συστήματος, το οποίο εμπλέκεται σε λειτουργίες όπως το σεξ, η τροφή και η επιθετικότητα. Όμως οι ερευνητές δεν βρήκαν πατρικά κύτταρα στον εγκεφαλικό φλοιό, όπου λαμβάνουν χώρα οι πιο προηγμένες γνωστικές λειτουργίες, όπως ο συλλογισμός, η σκέψη, η γλώσσα και ο προγραμματισμός.
Ο ρόλος της μητέρας
Μια εκτεταμένη έρευνα στη Γλασκώβη, στην οποία συμμετείχαν 12.686 νεαροί μεταξύ 14 και 22 ετών για κάθε χρόνο από το 1994, αποκάλυψε ότι ο δείκτης νοημοσύνης της μητέρας είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας της νοημοσύνης των παιδιών της. Ωστόσο, η έρευνα τονίζει ότι η γενετική δεν είναι ο μόνος καθοριστικός παράγοντας.
Μόνο το 40-60% της νοημοσύνης εκτιμάται ότι είναι κληρονομικό, με το υπόλοιπο να εξαρτάται από το περιβάλλον. Μελέτες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον κατέδειξαν τη σημασία του συναισθηματικού δεσμού μεταξύ μητέρας και παιδιού. Συγκεκριμένα, παιδιά με ισχυρή συναισθηματική υποστήριξη είχαν κατά μέσο όρο μεγαλύτερο ιππόκαμπο κατά 10%, μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τη μνήμη, τη μάθηση και την αντιμετώπιση του στρες.
Βάσει αυτών των ερευνών, προκύπτει ότι η νοημοσύνη είναι ένα πολύπλοκο χαρακτηριστικό που διαμορφώνεται τόσο από γενετικούς όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες, με τη μητρική φροντίδα να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή της ειδικά όταν οι μητέρες αφοσιώνονται στα παιδιά τους, τα βοηθούν να λύσουν τα προβλήματα και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους.
Όσον αφορά στους μπαμπάδες, δεν πρέπει να απελπίζονται, καθώς οι ερευνητές επισημαίνουν ότι υπάρχει μία σειρά άλλων γονιδιακών χαρακτηριστικών – όπως η διαίσθηση και τα συναισθήματα – που μπορούν να κληρονομηθούν από τον πατέρα και παίζουν επίσης ρόλο στη νοημοσύνη.
