Τους τελευταίους μήνες εντυπωσιακή αύξηση έχουν παρουσιάσει οι λοιμώξεις από τον ιό κοξάκι με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να έχουν θορυβηθεί και να ανησυχούν.
Τι είναι όμως ο ιός κοξάκι και πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας; Ο παιδίατρος Ιωάννης Παυλίδης, μας εξηγεί.
Τι είναι ο ιός Κοξάκι και πώς μεταδίδεται;
Οι ιοί Coxsackie πήραν το όνομά τους από την πόλη Coxsackie της Νέας Υόρκης, όπου και για πρώτη φορά ταυτοποιήθηκαν το 1948. Ανήκουν στη μεγάλη οικογένεια των Εντεροϊών (μαζί με τους ιούς της πολιομυελίτιδας, τους Echo και τους εντεροϊούς) και ταξινομούνται σε δύο ομάδες Α και Β που περιλαμβάνουν 23 και 6 ορότυπους, αντίστοιχα. Ο ιός μεταδίδεται πολύ εύκολα από άτομο σε άτομο, κυρίως με την κοπρανοστοματική οδό και λιγότερο με την αναπνευστική οδό. Μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και μέσου του πλακούντα (από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της περιγεννητικής περιόδου). «Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα γιατί είναι ανοσολογικά ευπαθή και οι συνθήκες υγιεινής τους ευνοούν τη διασπορά των ιών. Γι’ αυτό συχνά παρατηρείται ταχεία και εκτεταμένη διασπορά σε παιδικούς σταθμούς και κατασκηνώσεις. Μπορεί να αποκτήσουν ακόμα και χαρακτήρα επιδημίας, συνήθως το καλοκαίρι (με αιχμή τον Αύγουστο) και το φθινόπωρο», υπογραμμίζει ο κος Παυλίδης.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Ο κος Παυλίδης αναφέρει πώς ο χρόνος επώασης (από τη μόλυνση έως την εκδήλωση συμπτωμάτων) κυμαίνεται από 2-12 μέρες συνήθως περισσότερες από 6 ημέρες. Τα συμπτώματα σε βρέφη και παιδιά περιλαμβάνουν:
- Μη ειδική εμπύρετη νόσος: η συχνότερη μορφή. Εμφανίζεται αιφνίδια με υψηλό πυρετό έως 40°C, κεφαλαλγία, φαρυγγαλγία, δυσκαταποσία, κοιλιακά άλγη και μαλακές, κρεμώδεις κενώσεις και μη ειδικό εξάνθημα (κηλιδώδες ή κηλιδοβλατιδώδες). Νόσος χεριών-ποδιών-στόματος (Hand, foot, and mouth disease): Προκαλείται συνήθως από τον ιό Coxsackie A16 και αλλά και τον EV71 (που προκαλεί σοβαρότερη νόσο). Χαρακτηρίζεται από κηλιδοβλατιδώδεις, φυσαλιδώδεις και ελκωτικές βλάβες που εμφανίζονται στο στοματοφάρυγγα, τα χέρια και τα πόδια (κάποιες φορές και στην περιοχή της πάνας και της οσφύς). Οι βλάβες μπορεί να καταλαμβάνουν τις παλάμες και τα πέλματα. Συχνά, συνυπάρχει πυρετός διάρκειας 2-3 ημερών και τραχηλική λεμφαδενίτιδα και επιπεφυκίτιδα. Το εξάνθημα μπορεί να διαρκέσει έως 10 ημέρες και συνήθως δεν είναι κνησμώδες.
- Λοιμώξεις ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού: οξεία ρινοφαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, βρογχιολίτιδα, βρογχίτιδα, βρογχοπνευμονία, λαρυγγίτιδα και ερπητική κυνάγχη (Herpangina). H ερπητική κυνάγχη χαρακτηρίζεται από αιφνίδια εμφάνιση υψηλού πυρετού. Οι χαρακτηριστικές βλάβες είναι μικρές φυσαλίδες 1-2mm και έλκη στο στοματοφάρυγγα που σταδιακά μεγαλώνουν έως και 10mm. Διαρκούν συνήθως 3-6 ημέρες, δυσκολεύοντας τα παιδιά στη σίτιση. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν κεφαλαλγία και πόνο στην πλάτη. Η νόσος μπορεί να συνοδεύεται από εμέτους.
- Οξεία γαστρεντερίτιδα.
- Οξεία αιμορραγική επιπεφυκίτιδα: είναι αμφοτερόπλευρη και προκαλεί πόνο, οίδημα βλεφάρων και δακρύρροια, ερυθρότητα και αιμορραγία υπό τους επιπεφυκότες (υπόσφαγμα). Διαρκεί συνήθως 3 ημέρες (συνήθως από τον ιό Coxsackie Α24 και τον EV70).
Θεραπεία
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία αναφέρει ο κος Παυλίδης. Επειδή πρόκειται για ιό, τα αντιβιοτικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία. Συνιστάται όμως συμπτωματική και υποστηρικτική θεραπεία με αναλγητικά, αντιπυρετικά, αντιφλεγμονώδη για την αντιμετώπιση του πυρετού και την ανακούφιση του πόνου στο στόμα. Τα αντιϊσταμινικά σιρόπια, εφόσον δεν υπάρχει κνησμός, δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση του εξανθήματος. Η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική για να προληφθεί πιθανή αφυδάτωση, ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά. Θα πρέπει να επιλέγονται ουδέτερες, μαλακές τροφές (αποφυγή πολύ όξινων ή αλμυρών γεύσεων), ώστε να μην ερεθίζουν τα στοματικά έλκη. Αν ακολουθηθούν αυτά, τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν σε 2-10 μέρες. Μόνο οι σπάνιες εκδηλώσεις και επιπλοκές της λοίμωξης από Cocsakie ιούς θα χρειαστούν εξειδικευμένες και εξατομικευμένες θεραπείες από ειδικούς λοιμωξιολόγους.
Πρόληψη
Αν και ο ιός δεν μπορεί να προληφθεί, ο κος Παυλίδης συστήνει το συχνό πλύσιμο των χεριών. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται και στην υγιεινή των χεριών της μητέρας ή όποιου άλλου αλλάζει την πάνα. Επιπλέον το συχνά καθάρισμα των αντικειμένων με τα οποία τα παιδιά έρχονται σε επαφή όπως τα παιχνίδια, οι πιπίλες ή άλλα αντικείμενα που βάζουν στο στόμα, μειώνουν τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού. Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει εμβόλιο κατά των ιών Coxsackie και οι έγκυες πρέπει να αποφεύγουν την επαφή με ασθενή που εκδηλώνει τη νόσο.
Ο κος Ιωάννης Παυλίδης είναι επιμελητής παιδίατρος.