Μπορεί η Καθαρά Δευτέρα για κάποιους να είναι αργία, υπάρχουν όμως κι εκείνοι που εργάζονται κανονικά, δεδομένου ότι για τον ιδιωτικό τομέα είναι μια εργάσιμη ημέρα αφού δεν συμπεριλαμβάνεται στις επίσημες αργίες.
Αν λοιπόν είστε εργαζόμενη μητέρα και αναρωτιέστε ποια είναι τα δικαιώματα αλλά και οι υποχρεώσεις σας ή αν δικαιούστε προσαύξηση στο ημερομίσθιό σας για την εργασία σας ο Αργύρης Καβουρίνος, οικονομολόγος – λογιστής, δίνει τις απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματά σας και εξηγεί ποιες είναι οι υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων κατά την ημέρα αυτή.
Γενικός κανόνας
Η Καθαρά Δευτέρα δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των υποχρεωτικών ημερών αργίας των επιχειρήσεων και των εργαζομένων και επομένως η λειτουργία των επιχειρήσεων και η εργασία των εργαζομένων κατ’ αυτή είναι ελεύθερη και νόμιμη. Σε όσους μισθωτούς επομένως απασχοληθούν κατά την ημέρα αυτή δεν οφείλεται πρόσθετη αμοιβή ούτε, πολύ περισσότερο, αναπληρωματική ημέρα ανάπαυσης.
Εξαιρέσεις
Στον παραπάνω γενικό κανόνα, υπάρχουν εξαιρέσεις που έχουν τεθεί είτε μέσω Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ) ή Διαιτητικών Αποφάσεων ή ΚΥΑ κλπ, είτε με ειδικά Διατάγματα ή Υπουργικές Αποφάσεις που έχουν καθιερώσει ως αργία την ημέρα αυτή κατά γεωγραφική περιοχή (Πόλη, Δήμο, Νομό κτλ ), είτε ακόμη με μακρόχρονη εφαρμογή στις κατ’ ιδίαν επιχειρήσεις δηλαδή με επιχειρησιακή πρακτική.
Ειδικότερα με τις ΣΣΕ στις οποίες έχει τεθεί ο σχετικός όρος της υποχρεωτικής αργίας , ορίζεται ότι οι εργαζόμενοι που υπάγονται σ’ αυτές εφόσον εργασθούν κατά την ημέρα αυτή θα τους καταβάλλεται προσαύξηση 75% επί του νομίμου ημερομισθίου τους, όπως δηλαδή εφαρμόζεται προκειμένου για την εργασία τους κατά τις Κυριακές και τις λοιπές υποχρεωτικές ημέρες αργίας του έτους (π.χ. ΣΣΕ προσωπικού Ιδιωτικών Κλινικών, Αναψυκτικών ποτών, Παραγωγής γάλακτος, Εμπορικών επιχειρήσεων, επισιτιστικών κλπ. καταστημάτων, Μεταλλουργικών επιχειρήσεων, Συνεταιριστικών Οργανώσεων, Οδηγών φορτηγών αυτοκινήτων κλπ.). Επομένως δεν τίθεται θέμα νομιμότητας της λειτουργίας των επιχειρήσεων κατά την ημέρα αυτή, εφόσον αυτή δεν απαγορεύεται από τις διατάξεις αυτές, αφού οι εργοδότες υποχρεούνται στην καταβολή μόνο προσαυξήσεως του ημερομισθίου τους σε όσους απασχοληθούν κατ’ αυτήν.
Αν όμως η αργία της επιχειρήσεως και η ανάπαυση των εργαζομένων κατά την ημέρα αυτή έχει καθιερωθεί με Διάταγμα, Υπουργική Απόφαση ή αποτελεί επιχειρησιακή πρακτική που έχει καθιερωθεί επί μακρόν σε εφαρμογή εθίμου, δεν οφείλεται μεν το ημερομίσθιο της ημέρας αυτής στους με ημερομίσθιο αμειβόμενους αφού δεν θα εργασθούν, στους δε με μηνιαίο μισθό αμειβόμενους θα καταβληθεί κανονικά ο μισθός τους χωρίς περικοπή, επειδή κατά την νομολογία των δικαστηρίων μας ο μηνιαίος μισθός των εργαζομένων αντιστοιχεί στις εργάσιμες ημέρες του μηνός.
Αντίθετα, στην περίπτωση της επιχειρησιακής πρακτικής με βάση την οποία τα προηγούμενα χρόνια η επιχείρηση λειτουργούσε κατά την ημέρα αυτή και οι εργαζόμενοι εργάζονταν λαμβάνοντας το ημερομίσθιό τους ή τον μηνιαίο μισθό τους κανονικά, κατ’ εξαίρεση αν ο εργοδότης αποφασίσει να μη λειτουργήσει την επιχείρησή του, οφείλει τόσο το ημερομίσθιο των με ημερομίσθιο αμειβομένων χωρίς αυτοί να εργασθούν όσο και τον μηνιαίο μισθό των με μισθό αμειβομένων μισθωτών του χωρίς περικοπή.
Ο εργοδότης μπορεί να απαλλαγεί της υποχρέωσης αυτής και των δύο κατηγοριών εργαζομένων, μόνο εάν συμφωνήσει μαζί τους , ότι αυτός μεν δεν θα λειτουργήσει την επιχείρησή του, οι δε εργαζόμενοι δεν θα προσφέρουν την εργασία τους κατ’ αυτήν. Να καταρτισθεί δηλαδή συμφωνία μεταξύ εργαζομένων και επιχειρήσεως για αναστολή της προσφοράς της εργασίας των μισθωτών της για μια ημέρα.
Όσον αφορά ειδικότερα τους εργαζομένους στα super market με την από 13/2/07 ΣΣΕ συμφωνήθηκε ότι η ημέρα αυτή καθιερώνεται ως υποχρεωτική αργία, με εξαίρεση τους εργαζόμενους των super market με πληθυσμό κάτω των 7.000 κατοίκων, για τους οποίους η ημέρα αυτή καθιερώνεται ως προαιρετική αργία. Στην περίπτωση αυτή, όσοι εργασθούν θα αμειφθούν με προσαύξηση 75%.
Επειδή πολλές ΣΣΕ και ΔΑ έχουν παύσει να ισχύουν (από το 2012 και μετά) πρέπει να γίνουν οι εξής διευκρινήσεις :
Α) Για τις Συλλογικές Συμβάσεις ή Διαιτητικές Αποφάσεις που είναι σε ισχύ, πρέπει να εξετάζονται αν δεσμεύουν και τα δύο μέρη, εργοδότη και εργαζόμενο, τότε η διάταξη περί αργίας είναι υποχρεωτική. Αν όμως δεν δεσμεύονται και τα δύο μέρη τότε δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής της διάταξης για υποχρεωτική αργία.
Β) Για τις Συλλογικές Συμβάσεις ή Διαιτητικές Αποφάσεις που έχουν λήξει ή καταγγελθεί και έχουν εισέλθει σε στάδιο της μετενέργειας , μόνο στους παλιούς μισθωτούς εξακολουθεί να ισχύει ο θεσμικός όρος περί της αργίας της εορτής της Καθ. Δευτέρας, εκτός και υπάρχει κάποια αντίθετη συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού ( γραπτώς ). Για τους νέους μισθωτούς που θα προσληφθούν μετά την πάροδο της λήξεως ή της καταγγελίας , δεν υπάρχει θέμα μετενέργειας και ο εργοδότης δικαιούται να τους επιβάλει μονομερώς (χωρίς την υπογραφή του εργαζόμενου δηλαδή) την εργασία κατά την ημέρα της Καθ. Δευτέρας δίχως την προσαύξηση του 75%.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΡΓΙΩΝ:
ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΙΑΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν.Δ.3755/57,όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73, άρθρο 4 παρ.1 του ΒΔ 748/1966 ως υποχρεωτικές εξαιρέσιμες εορτές νοούνται:
1. 25Η ΜΑΡΤΙΟΥ
2. Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
3. Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ 15η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
4. ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 25Η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΙΑΣ
Ως προαιρετικές αργίες σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ.2 του Β.Δ. 748/1966 νοούνται:
1. Η 1Η ΜΑΙΟΥ (ΑΡΘ.1 Α.Ν. 380/1968 ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ)
2. Η 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΙΑΣ ΚΑΤ΄ΕΘΙΜΟ
1. 1Η ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ
2. 6Η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ – ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
3. ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ
4. ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (παρ.2 αρθ.3 Ν.435/1976 απαγορεύεται η λειτουργία των καταστημάτων και η απασχόληση των μισθωτών τους μέχρι της 13:00 μ.μ.)
5. ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ – ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
6. ΕΟΡΤΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ Η΄ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ