Το θέμα της απασχόλησης ανηλίκου , λόγω της σπουδαιότητας που έχει αλλά και λόγω των πολλών αλλαγών στην νομοθεσία με Νόμους, Αποφάσεις, Εγκυκλίους, Συμβάσεις κ.τ.λ. , παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
Λόγω των μεγάλων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν πολλές οικογένειες όλο και περισσότεροι ανήλικοι στρέφονται στην αγορά εργασίας.
Ο οικονομολόγος – λογιστής Αργύρης Καβουρίνος παρουσιάζει την σχετική νομολογία και στο τέλος θα αναφερθούμε στην διαδικασία που πρέπει να ακολουθούν οι επιχειρήσεις και οι ενδιαφερόμενοι ανήλικοι για την πρόσληψή τους και την έκδοση βιβλιαρίου εργασίας.
ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 5, παρ1 του Ν.1837/89 (ΦΕΚ 85/Α/23-3- 1989) για την προστασία των ανηλίκων το ωράριο των εργαζομένων κάτω των 16 ετών καθώς και ανήλικοι που φοιτούν σε γυμνάσια, λύκεια και κάθε τύπου τεχνικές ή επαγγελματικές σχολές δημόσιες ή ιδιωτικές αναγνωρισμένες από το κράτος πρέπει:
1. Να MHN απασχολούνται περισσότερο από 6ώρες την ημέρα και 30 την εβδομάδα.
2. Πρέπει να υπάρχει ανάπαυση 12 τουλάχιστον συνεχών ωρών ανάμεσα στις βάρδιες που πρέπει να συμπεριλαμβάνει το χρονικό διάστημα από 10μ.μ. έως 6π.μ.
3. Απαγορεύεται η νυχτερινή εργασία από 10:00μ.μ. έως 06:00 π.μ.
4. Η ημερήσια απασχόληση ανηλίκων που φοιτούν σε γυμνάσια ή λύκεια, κάθε τύπο τεχνικές ή επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές αναγνωρισμένες από το κράτος, αρχίζει και τελειώνει δύο ώρες τουλάχιστον πριν από την έναρξη ή μετά τη λήξη των μαθημάτων (απόφαση 188310/46 Υπ.Οικον. και Εργασίας και 25825/51 ερμηνευτική).
Από την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας τις 21/03/94, προβλέπεται ότι οι εργαζόμενοι που φοιτούν κανονικά και αποδεδειγμένα στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, γενικά, τεχνικά ή επαγγελματικά εκπαιδευτήρια, σε δημόσιες ή ιδιωτικές σχολές αναγνωρισμένες από το κράτος και δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους δεν πρέπει να απασχολούνται περισσότερο από 6ώρες την ημέρα.
Με το Ν.3850/2010 (ΦΕΚ Α’ 84/02-06- 2010), προβλέπεται η προστασία ανηλίκων κατά την απασχόληση, ενώ με το Π.Δ.62/1998 (ΦΕΚ Α’ 67/26-09- 1998), περιλαμβάνονται τα μέτρα για την προστασία των νέων κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 94/33/Ε.Κ.
Όσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 18 ο έτος της ηλικίας τους απαγορεύεται να απασχολούνται σε εργασίες, έργα ή δραστηριότητες οποιασδήποτε μορφής, που από την φύση τους ή τις συνθήκες που διενεργούνται είναι πιθανό να βλάψουν την υγεία, την ασφάλεια ή να προσβάλλουν την ηθική τους (άρθρο 4 του Ν.3144/2003).
Οι εργασίες, τα έργα και οι δραστηριότητες αυτές καθορίζονται κάθε φορά με υπουργική απόφαση, όπου στην παρούσα φάση, ισχύει η Υ.Α. 130621 (ΦΕΚ Β΄ 875/02-07- 2003).
Περιληπτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι ως απαγορευτικές απασχολήσεις είναι οι εργασίες σε ανθυγιεινό περιβάλλον (π.χ. θερμοκρασία, θόρυβος, επικίνδυνες ουσίες κλπ), πολύωρη απασχόληση, νυχτερινή απασχόληση, εργασίες με τη χρήση επικίνδυνου εξοπλισμού, μηχανημάτων και εργαλείων ή η εργασία που πραγματοποιείται κάτω από το έδαφος, νερό σε επικίνδυνο ύψος και εργασία μεταφοράς βαρέων αντικειμένων κλπ.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (άρθρο 32), όπως έχει αναρτηθεί από τη UNICEF , έχεις δικαίωμα να προστατεύεσαι από την οικονομική εκμετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που ενέχει κινδύνους ή που μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο την εκπαίδευσή σου ή να βλάψει την υγεία σου ή τη σωματική, πνευματική, ψυχική ή κοινωνική σου ανάπτυξη
ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΗΛΙΚΟΥ & ΠΡΟΣΛΗΨΗ
Για την εργασία ανηλίκου απαιτείται η έκδοση βιβλιαρίου εργασίας ανηλίκου (Υ.Α. 1390/1989 – ΦΕΚ Β΄ 766/09-10- 1989), όπου ο εργοδότης που προτίθεται να απασχολήσει ανήλικο βεβαιώνει σε υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1985, την ειδικότητα απασχόλησης και τα καθήκοντα αυτού, αναφέροντας ότι ο ανήλικος δεν θα απασχοληθεί σε βαριές,
επικίνδυνες και ανθυγιεινές εργασίες. Το εν λόγω βιβλίο θεωρείται από την αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, αφού πρωτίστως ο ανήλικος προβεί σε ιατρικές εξετάσεις, βάσει παραπεμπτικού που του χορηγείται. Ο ανήλικος , στο αρμόδιο Τμήμα Κοινωνικής Επιθεώρησης του Σ.ΕΠ.Ε. , καταθέτει αίτηση για την έκδοση βιβλιαρίου ανηλίκου, με συνημμένα:
• Δύο (2) φωτογραφίες
• Φωτοτυπία ταυτότητας ή πιστοποιητικό γέννησης
• Την υπεύθυνη δήλωση του εργοδότη
• Άδεια παραμονής σε ισχύ, σε περίπτωση αλλοδαπού.
Ο ανήλικος παραλαμβάνει αθεώρητο βιβλιάριο καθώς και παραπεμπτικό για δημόσιο νοσοκομείο ή για το Ι.Κ.Α. όπου απευθύνεται για εξετάσεις, ώστε να λάβει υπογραφή-βεβαίωση- σφραγίδα (πάνω στο ίδιο το βιβλιάριο) σύμφωνα με την ειδικότητα που θα απασχοληθεί. Οι εξετάσεις με το παραπεμπτικό είναι δωρεάν. Με το σφραγισμένο-θεωρημένο βιβλιάριο, επιστρέφει ο ανήλικος στο αρμόδιο Τμήμα Κοινωνικής Επιθεώρησης (ΤΚΕ) ώστε να λάβει πρωτόκολλο και να θεωρηθεί επίσημα το βιβλιάριο εργασίας ανηλίκου.
Το βιβλιάριο δεν ισχύει για κανένα άλλο εργοδότη και για καμία άλλη εργασία, εκτός από αυτές που αναφέρονται στην υπεύθυνη δήλωση. Σε περίπτωση που ο ανήλικος επιθυμεί να εργαστεί σε άλλη εργασία, απαιτείται η προσκόμιση στο αρμόδιο Τμήμα Κοινωνικής Επιθεώρησης του Σ.ΕΠ.Ε ,νέας υπεύθυνης δήλωσης. Η θεώρηση των γιατρών ισχύει για ένα έτος. Ενδεχομένως όμως, σε περίπτωση που τα καθήκοντα τροποποιούνται, να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις ( σε περιπτώσεις που αλλάζει η ειδικότητα και τα καθήκοντα του ανηλίκου, ο χώρος εργασίας κ.α.).
Ο εργοδότης που απασχολεί ανήλικο τηρεί σχετικό μητρώο στο οποίο αναγράφει το ονοματεπώνυμο του εργαζομένου, τη χρονολογία γέννησης, την διεύθυνση της κατοικίας του, τον αριθμό του βιβλιαρίου εργασίας, την ημερομηνία έκδοσης ή ανανέωσης του, το είδος της εργασίας, την χρονολογία έναρξης και λήξης της σχέσης εργασίας (άρθρο 58 Ν. 3850/2010).
Η διαδικασία της πρόσληψης γίνεται μέσα από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ .