Αργά τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 έμελλε να συμβεί μία από τις χειρότερες τραγωδίες στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Μία επιβατική και μία εμπορική αμαξοστοιχία συγκρούονται στα Τέμπη. Αδυνατούμε να πιστέψουμε, βλέποντας τις εικόνες που έρχονταν από το σημείο, ότι αυτή η τραγωδία έχει συμβεί σε ελληνικό έδαφος.
57 ψυχές, στην πλειονότητά τους νέα παιδιά, φοιτητές, με όνειρα για τη ζωή και το μέλλον. Άνθρωποι χαμογελαστοί, ανέμελοι, επέστρεφαν από το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. Όμως, αυτό το τρένο, η αμαξοστοιχία 562 Intercity από τη Θεσσαλονίκη δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό της. Το ρολόι σταμάτησε στις 23.22.
Κυρίως αυτές τις μέρες τα δελτία ειδήσεων βρίθουν από μεταδόσεις σχετικά με το δυστύχημα, ενώ πραγματοποιούνται συγκεντρώσεις για την μαύρη επέτειο. Είναι αναμενόμενο τα μικρά παιδιά να έρθουν σε επαφή με την πληροφορία.
Πώς εμείς θα τους μιλήσουμε για αυτό; Πώς θα μιλήσουμε για την τραγωδία, το πένθος, την απώλεια της ανθρώπινης ζωής, αλλά ταυτόχρονα και την έννοια της «πορείας διαμαρτυρίας»;
Με μία πολύ όμορφη ανάρτηση η νηπιαγωγός Ελίνα Μαυροπούλου, Msc, δίνει συμβουλές στην πλατφόρμα της thekids.society στο Instagram, επισημαίνοντας χαρακτηριστικές αναφορές από το βιβλίο της Δρ. Lauren Starne με τίτλο «Μεγάλες συζητήσεις με μικρά παιδιά» .
Ξεκινώντας την ανάρτησή της αναφέρει: «Ξέρω ότι πολλοί από εσάς θα κατέβετε μαζί με τα παιδιά στην πορεία και ψάχνετε τρόπους να τους εξηγήσετε τι σημαίνει η πορεία, για ποιο πράγμα διαδηλώνουμε και τι να πείτε αν δουν επεισόδια στην τηλεόραση…»
Και συνεχίζει:
«Αν πεις στο παιδί σου ότι θα πάτε στην πορεία μπορείς να πεις κάτι σαν: “Διαδήλωση/πορεία είναι όταν οι άνθρωποι είναι δυσαρεστημένοι με κάτι και θέλουν να αλλάξουν κάποια πράγματα οπότε μαζεύονται για να πουν φωναχτά τι θέλουν και να ακουστούν”.
Τι να πω για τα Τέμπη: Σχετικά με την τραγωδία, μπορείς να αρχίσεις την κουβέντα διερευνητικά, αν έχει ακούσει κάτι στο σχολείο ή από την τηλεόραση.
Στη συνέχεια μπορείς να πεις κάτι σαν: “Δύο τρένα συγκρούστηκαν και πολλοί άνθρωποι πέθαναν. Οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι γιατί δε θέλουν να ξαναγίνει κάτι τέτοιο”.
Αν το παιδί δει στην τηλεόραση να γίνονται επεισόδια; “Μερικές φορές κάποιοι άνθρωποι στις πορείες σπάνε πράγματα επειδή είναι πολύ θυμωμένοι, αυτό όμως δεν είναι σωστό. Υπάρχουν πολλοί ειρηνικοί τρόποι να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, όπως οι άλλοι άνθρωποι που κρατούσαν τα πανό”.
Τα 3 πιο σημαντικά πράγματα που χρειάζεται να θυμάσαι είναι:
1. Μη δίνεις πολιτική χροιά.
2. Άσε το παιδί να σε καθοδηγήσει με τις ερωτήσεις του.
Το παιδί χρειάζεται να νιώθει ασφάλεια και ηρεμία.
Βιβλία που μπορεί να σε βοηθήσoυν να μιλήσεις για τις πορείες είναι:
1. Θα γίνουμε κύμα – Εκδόσεις Μεταίχμιο.
2. Φανταζού – Εκδόσεις Διόπτρα.
Να έχεις κατά νου αυτή τη φράση: “Όταν ήμουν μικρός και έβλεπα στις ειδήσεις τρομακτικά πράγματα, η μητέρα μου πάντα έλεγε: Ψάξε τους βοηθούς, πάντα θα βρίσκεις ανθρώπους που βοηθούν”, Fred Rogers».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Ας μην κλείνουμε τα παιδιά σε γυάλα»
Ο καθηγητής Ψυχιατρικής ΑΠΘ- Διευθυντής Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής ΑΧΕΠΑ, Κωνσταντίνος Φουντουλάκης είχε μιλήσει για τον τρόπο, με τον οποίο θα πρέπει να γίνεται η αναφορά των ενηλίκων στα παιδιά σχετικά με το δυστύχημα, αλλά και γενικότερα την απώλεια της ανθρώπινης ζωής.
«Η ζωή είναι και θάνατος. Περιλαμβάνει πολλά δυσάρεστα γεγονότα και δε χρειάζεται να κλείνουμε τα παιδιά σε μια γυάλα ή να κλείσουμε την οθόνη. Αυτό τους αυξάνει την ευαλωτότητα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τα βοηθήσουμε να γίνουν δυνατά και όχι μόνο να μας απασχολεί πώς θα ελέγξουμε το ερέθισμα. Σαφώς έχει σημασία αλλά νομίζω ότι υπάρχει μία υπερβολή σε όλο αυτό. Αυτό που μετρά είναι να δημιουργήσουμε την ψυχική ανθεκτικότητα στα παιδιά για να το διαχειριστούν όλο αυτό», είχε αναφέρει.
Πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά το θάνατο
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αντιλαμβάνονται την απουσία ενός σημαντικού προσώπου από το περιβάλλον τους. Ωστόσο, δεν μπορούν να αντληφθούν τη μονιμότητα του της απώλειας. Αυτό που πιστεύουν, δηλαδή, είναι, ότι κάποια στιγμή μπορεί να ξαναγυρίσει ή θα συνεχίσει να ζει εκεί που βρίσκεται.
Από την άλλη, τα παιδιά σχολικής ηλικίας καταλαβαίνουν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά δεν συνειδητοποιύν ότι μπορεί να συμβεί στο οικογενειακό τους περιβάλλον.
Σκίτσο κεντρικής φωτογραφίας: marialena.g_art
