Το ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει μια σειρά από δικαιώματα για τους μαθητές όλων των βαθμίδων.
Στο άρθρο 16, παράγραφος 2, ορίζεται ότι: «H παιδεία απoτελεί βασική απoστoλή τoυ Kράτoυς και έχει σκoπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τoυς σε ελεύθερoυς και υπεύθυνoυς πoλίτες».
Στο… ταξίδι της εκπαίδευσής τους οι μαθητές έχουν μία σειρά από βασικά και θεμελιώδη δικαιώματα – όπως και αντίστοιχες υποχρεώσεις – που συνδέονται τόσο με τον πυρήνα της προστασίας της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειάς τους, όσο και με την προστασία από τη βία, που τα τελευταία χρόνια έχει μπει στη ζωή μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών με τον όρο bullying.
1. Δικαίωμα εγγραφής και φοίτησης
Κάθε παιδί δικαιούται να εγγράφεται στο σχολείο, όπου γίνονται δεκτά και τα παιδιά που οι γονείς τους δεν έχουν νόμιμη διαμονή στη χώρα, καθώς και αυτά που δεν διαθέτουν νόμιμα δικαιολογητικά, αρκεί να έχουν εμβολιασθεί και οι γονείς ή κηδεμόνες τους να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση για τα στοιχεία τους.
2. Δικαίωμα διευκόλυνσης στην πρόσβαση
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για να διευκολύνεται η πρόσβαση των παιδιών που μένουν μακριά από το σχολείο.
3. Δικαίωμα μη διάκρισης
Κανένα παιδί δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο διάκρισης στο σχολείο, για το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα, την καταγωγή, τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις ή την κατάσταση της υγείας του.
4. Δικαίωμα ποιότητας σπουδών
Η δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα παιδιά πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλες σχολικές εγκαταστάσεις, έγκαιρο διορισμό διδακτικού προσωπικού, παροχή σχολικών βοηθημάτων και διεξαγωγή των μαθημάτων, σύμφωνα με το εγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
5. Δικαίωμα στην εξειδικευμένη εκπαίδευση
Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ο αριθμός των μαθητών που πηγαίνουν μεν σχολείο, αλλά δεν μιλούν την ελληνική γλώσσα. Για τα παιδιά αυτά προβλέπεται ότι πρέπει να διευκολύνονται από τη λειτουργία τάξεων υποδοχής και υποστηρικτικών μαθημάτων με τη βοήθεια ειδικών σχολικών εγχειριδίων, ενώ τα παιδιά άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να έχουν κατάλληλη στήριξη και δυνατότητα συμμετοχής στην εκπαίδευση σύμφωνα με τις κλίσεις και ικανότητές τους.
6. Δικαίωμα σεβασμού της προσωπικότητας
Κάθε μαθητής και μαθήτρια πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό ως αυτόνομη προσωπικότητα και οι δάσκαλοί τους πρέπει κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους να κινούνται με γνώμονα τα παιδαγωγικά μέσα σωφρονισμού, αποφεύγοντας τον στιγματισμό και τη διαπόμπευση.
7. Δικαίωμα προστασίας από τη βία
Οι μαθητές πρέπει να προστατεύονται από κάθε μορφής βία και προσβλητική συμπεριφορά.
