Όσοι είστε γονείς ανηλίκων τέκνων ή έχετε ενήλικα προστατευόμενα τέκνα είναι λογικό να αναρωτιέστε πως θα υποβάλετε την φορολογική σας δήλωση δεδομένου ότι ορισμένες περιπτώσεις ανηλίκων, προστατευόμενα τέκνα αλλά και φοιτητές, υποχρεώνονται από τον νόμο να υποβάλουν φορολογική δήλωση εισοδήματος.
Ο οικονομολόγος – λογιστής Αργύρης Καβουρίνος παρουσιάζει αναλυτικά το τι ακριβώς προβλέπει η φορολογική νομοθεσία για τη δήλωση παιδιών και τι πρέπει να προσέξετε για να γλιτώσετε από την καταβολή υπέρογκων φόρων.
Ποιο είναι ανήλικο παιδί & και ποιο ενήλικο
Από το άρθρο 127 του αστικού κώδικα ορίζεται ότι ενήλικος είναι όποιος έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του. Από αυτό συνεπάγεται ότι ανήλικος είναι αυτός που δεν το έχει συμπληρώσει. Για τη δήλωση του 2016 ( ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ 2015) ανήλικα είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν από 1-1-1997 μέχρι 31-12-2015.
Πότε το ανήλικο παιδί κάνει δήλωση (ξεχωριστή)
Τα ανήλικα παιδιά έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δική τους (ξεχωριστή) φορολογική δήλωση όταν:
- Αποκτούν εισόδημα από εργασία (εργασιακή σχέση)
- Αποκτούν εισόδημα από συντάξεις λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας τους (άρθρο 11 ν, 4172/2013)
Όταν τα ανήλικα παιδιά υποβάλλουν δική τους δήλωση, τότε στη δήλωσή τους, πρέπει να συμπεριλάβουν κάθε εισόδημα που έχουν π.χ. και από ακίνητα, τόκους κλπ.
Όταν το ανήλικο παιδί έχει υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης, τη δήλωση την υποβάλλει ο γονέας που ασκεί την γονική μέριμνα ή ο σύζυγος που θεωρείται κατ` αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης (συνήθως ο πατέρας). Αν έχει την γονική μέριμνα η μητέρα θα την υποβάλλει η μητέρα. Αν δεν υπάρχει κανείς από τους γονείς, την υποβάλλει ο κηδεμόνας (ΠΟΛ 1067/2015)
Λοιπά εισοδήματα
Όταν τα ανήλικα παιδιά, είναι προστατευόμενα μέλη, έχουν άλλα εισοδήματα, εκτός από τις δύο περιπτώσεις που αναφέρονται πιο πάνω (π.χ. από ενοίκια, τόκους κλπ.), δεν έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δική τους ξεχωριστή δήλωση.
Τα εισοδήματα π.χ. μόνο από ενοίκια, θα τα προσθέσει στα εισοδήματά του και θα τα δηλώσει ο γονέας που έχει τη γονική μέριμνα και στην περίπτωση της κοινής οικογενειακής δήλωσης, θα προστεθούν στα εισοδήματα του πατέρα (άρθρο 11 ν. 4172/2013).
Σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις τα εισοδήματα των ανήλικων παιδιών θα προστεθούν στα εισοδήματα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου που θεωρείται κατ` αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης (συνήθως του πατέρα). Αν έχει γονική μέριμνα η μητέρα, θα προστεθούν στα εισοδήματα της μητέρας (άρθρο 11 ν.4172/2013)
Παράδειγμα: Ανήλικος έχει εισοδήματα από ενοίκια, από ακίνητο που του έκανε δωρεά ο παππούς του. Τα εισοδήματα από τα ενοίκια θα φορολογηθούν στο όνομα του γονέα που έχει την γονική μέριμνα του ανηλίκου (συνήθως του πατέρα).
Ακίνητα ανήλικων παιδιών
Το εισόδημα από ακίνητα (ενοίκια) των ανήλικων παιδιών προστίθεται και φορολογείται στο εισόδημα του γονέα που έχει την γονική μέριμνα.
Είναι αδιάφορο αν το ακίνητο προέρχεται από γονική παροχή, δωρεά ή κληρονομιά. Στο παρελθόν ανάλογα με την περίπτωση είχε διαφορετική μεταχείριση.
Τα ακίνητα των προστατευμένων (εξαρτώμενων) ανήλικων παιδιών όταν υπάρχει υποχρέωση υποβολής εντύπου Ε2, καταχωρούνται στο Ε2 του γονέα που έχει την γονική μέριμνα.
Στην κοινή δήλωση των συζύγων, τα ακίνητα των ανήλικων προστατευόμενων παιδιών και τα εισοδήματα από αυτά, καταχωρούνται στο έντυπο Ε2 του πατέρα (ΠΟΛ. 1041/2016).
Ανήλικο παιδί με αυτοκίνητο
Όταν το αυτοκίνητο ανήκει σε ανήλικο παιδί, το τεκμήριο του βαρύνει τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και αν αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, το τεκμήριο βαρύνει τον άλλο γονέα. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα αν το παιδί έχει υποχρέωση να υποβάλλει δήλωση ή όχι. Αν οι γονείς έχουν ίσο εισόδημα ή κανείς από τους δύο δεν έχει εισόδημα, το τεκμήριο βαρύνει τον πατέρα (ΠΟΛ. 1076/2015).
Πότε είναι προστατευόμενα τα παιδιά
Προστατευόμενα μέλη είναι τα παιδιά όταν :
- Έχουν γεννηθεί από 01/01/1997 έως 31/12/2015
- Έχουν γεννηθεί από 01/01/1990 και μετά , είναι κάτω των 25 ετών ,είναι ανύπαντρα και σπουδάζουν ( ΑΕΙ-ΤΕΙ-ΔΗΜΟΣΙΑ & ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΙΕΚ-ΚΕΚ κτλ ).
- Είναι ανύπαντρα και υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία
- Είναι ανύπαντρα , είναι κάτω των 25 ετών και είναι γραμμένα ως άνεργα στον ΟΑΕΔ
- Είναι ανύπαντρα και παρουσιάζουν αναπηρία από 67% και πάνω.
- Όταν έχουν εισόδημα έως 3.000,00 ευρώ ή 6.000,00 σε περίπτωση αναπηρίας.
Βαρύνει το φορολογούμενο το ανήλικο παιδί που αποκτά εισόδημα από εμπορικές ή γεωργικές επιχειρήσεις ή αμοιβές από άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος (επιχειρηματική δραστηριότητα) και το εισόδημα αυτό είναι από 3.000 ευρώ και κάτω ή από 6.000 ευρώ και κάτω, σε περίπτωση αναπηρίας.
Τα προνοιακά επιδόματα των προστατευόμενων μελών και το εξωιδρυματικό επίδομα δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του ορίου εισοδήματος (3.000 και 6.000 ευρώ) που μπορεί να αποκτούν τα διάφορα πρόσωπα (παιδιά, γονείς, αδέλφια κλπ.) προκειμένου να θεωρούνται προστατευόμενα μέλη (άρθρο 11 ΝΟΜΟΣ 4172/2013).
Ενήλικα παιδιά
Τα ενήλικα παιδιά που έχουν δικά τους εισοδήματα, πραγματικά ή τεκμαρτά, φορολογούμενα ή απαλλασσόμενα της φορολογίας και δεν έχουν τις προυποθέσεις των προστατευόμενων παιδιών, πρέπει να υποβάλλουν δική τους δήλωση. Είναι αδιάφορο αν μένουν μόνα τους ή φιλοξενούνται από τους γονείς τους.
Αφορολόγητο των παιδιών, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ
Όταν τα παιδιά είναι προστατευόμενα μέλη το αφορολόγητο ποσό που υπήρχε σε προηγούμενα χρόνια έχει καταργηθεί . Όσον αφορά τη φορολογική δήλωση δεν γίνεται πλέον αφαίρεση κάποιου ποσού για τα παιδιά που είναι προστατευόμενα μέλη.
Για όλα τα παιδιά συμπληρώνεται πάνω στη δήλωση (στον πίνακα 8.1 4η σελίδα) το όνομά τους, το έτος που έχουν γεννηθεί και αν σπουδάζουν, η σχολή (ΑΕΙ-ΤΕΙ-ΙΕΚ κτλ) ή το σχολείο που φοιτούν.
Τα παιδιά που είναι ενήλικα και έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, για να μπορούν να συμπεριληφθούν στη δήλωση ως προστατευόμενα μέλη , πρέπει να έχουν πάρει δικό τους ΑΦΜ τους (ΠΟΛ 1088//2015). Αν τα ανήλικα παιδιά δεν έχουν πάρει ακόμη ΑΦΜ δεν θα συμπληρωθούν οι κωδικοί 831-834.
Στους κωδικούς 846-849 συμπληρώνεται υποχρεωτικά ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) των παιδιών που είναι προστατευόμενα μέλη. Αν κάποια από τα παιδιά δεν έχουν ΑΜΚΑ θα πρέπει να βγάλουν άμεσα ( σε ΚΕΠ).
Η συμπλήρωση του ΑΜΚΑ δεν είναι υποχρεωτική για προστατευόμενα παιδιά κατοίκων εξωτερικού (αλλοδαπής). Οι ασφαλισμένοι στο εξωτερικό δεν μπορούν να αποκτήσουν ΑΜΚΑ για τους ίδιους και για τα παιδιά τους (ΠΟΛ 1146/2014).
Παιδιά διαζευγμένων συζύγων
Τα παιδιά των διαζευγμένων συζύγων που έχουν τις προϋποθέσεις να είναι προστατευόμενα μέλη, βαρύνουν το γονέα που έχει την επιμέλειά τους. Όταν οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση βαρύνουν το σύζυγο με τον οποίο συνοικούν (ΠΟΛ 1219/1995).
Διατροφή παιδιών
Τα ποσά της διατροφής που καταβάλλονται στα ανήλικα παιδιά (όχι στην σύζυγο ή στο σύζυγο) ύστερα από δικαστική απόφαση ή από συμβολαιογραφική συμφωνία δεν λαμβάνονται υπόψη στο ετήσιο εισόδημα τους για να είναι προστατευόμενα μέλη.