Πώς οι μαμάδες μπορούν να αποκωδικοποιήσουν τα σήματα που στέλνει το μωρό, όπως το κλάψιμο, το τρίψιμο των ματιών και οι γκριμάτσες.
Είναι αρκετά κουραστικό για τους γονείς να αισθάνονται ανήμποροι στο να καταλάβουν τις επιθυμίες και τις ανάγκες του μωρού τους. Γιατί κλαίει τώρα; Πρέπει να του αλλάξω την πάνα ή πεινάει; Γιατί τρίβει τα χέρια του; Ένα σωρό ερωτήματα πλημυρίζουν τους νέους γονείς που πασχίζουν να αποκωδικοποιήσουν τη γλώσσα του μωρού.
Ας δούμε τι εννοεί το μωρό όταν κάνει κάτι από τα παρακάτω.
Γκριμάτσες
Τα μικρά συνοφρυώματα και το ζαρωμένο μέτωπο, μπορεί να είναι φευγαλέα και να μην τα παρατηρείτε πάντα. Δείτε όμως τι σημαίνουν οι παρακάτω εκφράσεις του προσώπου.
Βλέμμα αποστροφής
Ένα μωρό που γυρίζει το πρόσωπό του από την άλλη, θέλει ένα μικρό διάλειμμα από την συνεχή επαφή με τα μάτια. Κάποιες φορές ίσως παρατηρήσετε το μωρό σας να γυρίζει πεισματικά το βλέμμα του αλλού ή να παίζει με τα δάχτυλα των ποδιών του, οτιδήποτε για να αποκόψει την επαφή με τον ενήλικα.
Τι να κάνετε:
Οι νέοι γονείς μερικές φορές υπερενθουσιάζονται όταν αλληλεπιδρούν με το μωρό. Έτσι, προσπαθούν να διατηρήσουν την προσοχή του μωρού τους παρόλο αυτό δεν θέλει, συνεχίζοντας να το γαργαλάνε, να του μιλάνε ή να παίζουν μαζί του ακόμα κι αν αυτό δεν φαίνεται να το θέλει. Σεβαστείτε την ανάγκη του μωρού σας να αποστασιοποιηθεί και περιμένετε υπομονετικά να ζητήσει πάλι εκείνο, μόνο του την προσοχή σας. Έπειτα, χαμογελάστε και συνεχίστε.
Γέλιο
Το πρώτο αληθινό χαμόγελο εμφανίζεται συνήθως μεταξύ έξι και οκτώ εβδομάδων. Σε αυτήν την ηλικία το χαμόγελο είναι πιθανώς ένα σήμα φυσικής ικανοποίησης. Μπορεί για παράδειγμα να γίνει όταν το τυλίγετε με μια ζεστή πετσέτα μετά το μπάνιο ή όταν βρίσκεται γύρω από ένα περιβάλλον αγάπης.
Τι να κάνετε:
Ενθαρρύνετε το μωρό σας στα πρώτα του χαμόγελα, δείχνοντάς του πόσο ευχάριστο είναι αυτό για εσάς. Ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνει τις λέξεις που του λέτε, θα το λάβει το μήνυμα.
Μιμήσεις
Μεταξύ τριών και έξι μηνών, τα περισσότερα μωρά μαθαίνουν να μιμούνται τις εκφράσεις του προσώπου και κυρίως τον φόβο, την έκπληξη και τη λύπη. Από τους εννέα μήνες, το μωρό θα κοιτάζει στο πρόσωπο κάποιου ξένου και στη συνέχεια θα θέλει να πάρει επιβεβαίωση από το πρόσωπο της μαμάς ή του μπαμπά. Αν το μωρό δει για παράδειγμα ότι είναι και η μαμά του στενοχωρημένη, τότε το άγχος του θα αυξηθεί.
Τι να κάνετε:
Να θυμάστε ότι αν έχετε άγχος, τότε θα έχει και το μωρό σας. Αν δεν πρόκειται για κάτι σημαντικό προσπαθήστε να πάρετε μερικές βαθιές, καθαρές αναπνοές και συνειδητά να χαλαρώσετε τους μύες του προσώπου σας και να μειώσετε την ένταση. Χαμογελάστε και χαϊδέψτε το μωρό σας ώστε να ξέρει ότι όλα είναι καλά. Αν δεν μπορείτε να ηρεμήσετε τότε καλύτερα μέχρι να το κάνετε να αναλάβει κάποιος άλλος να κρατάει το μωρό σας ή να το βάλετε στην κούνια.
Η γλώσσα του σώματος
Μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 90% της επικοινωνίας με τα μωρά και τους ενήλικες δεν είναι λεκτική. Για παράδειγμα, πολλά μωρά κάνουν γροθιές όταν πεινάνε και όταν ταΐζονται. Όταν είναι ικανοποιημένα και χορτασμένα, αφήνουν πάλι τα χέρια τους χαλαρά και ανοιχτά.
Άλλες ερμηνείες της γλώσσας του σώματος του βρέφους:
Τεντώνει την πλάτη του
Λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση, τα μωρά αρχίζουν να τεντώνονται, δημιουργώντας μια αψίδα στην πλάτη τους. Αυτό το κάνουν όταν δυσφορούν. Θα μπορούσε να σημαίνει ότι έχει παλινδρόμηση, ειδικά όταν το τέντωμα συνδυάζεται με κλάμα. Το μωρό θα είναι ανήσυχο και θα κινείται ώστε να βρει μια πιο άνετη θέση. Συχνά τα μωρά τεντώνουν την πλάτη τους όταν δεν θέλουν άλλο να θηλάσουν.
Τι να κάνετε:
Το μωρό σας πιθανόν να χρειάζεται απλώς μια αλλαγή της θέσης του (μην ξεχνάτε ότι δεν μπορεί να κινηθεί πολύ μόνο του). Αν βρίσκεται σε καρότσι ή κάθισμα, δοκιμάστε να το βγάλετε από εκεί για λίγα λεπτά. Κρατήστε το σε όρθια θέση κοντά στον ώμο σας ή αφήστε το για λίγο στο πάτωμα.
Τρίβει τα μάτια ή τα αυτιά του
Τα μωρά μέχρι έξι μηνών τρίβουν τα μάτια και τα αυτιά τους με τα χέρια τους όταν αρχίζουν να κουράζονται ή όταν αισθάνονται φαγούρα. Μετά την ηλικία αυτή, μπορεί να το κάνουν απλώς επειδή τους αρέσει η αίσθηση του να τρίβουν τα αυτιά τους, καθώς αποτελούν ευερέθιστη περιοχή.
Τι να κάνετε:
Μόλις το μωρό σας αρχίσει να τρίβει το πρόσωπο ή τα αυτιά του ξεκινήστε τις διαδικασίες για ύπνο.
Προσοχή! Εάν το μωρό σας τρίβει τα αυτιά του και η θερμοκρασία του είναι πάνω από τους 38 βαθμούς και είναι ιδιότροπο, μπορεί να έχει μόλυνση στο αυτί και θα πρέπει να καλέσετε τον παιδίατρό σας.
Το αντανακλαστικό του προσανατολισμού (rooting reflex)
Όταν το μωρό αισθάνεται ένα άγγιγμα στο μάγουλο ή στη γωνία του στόματός του, τότε αντανακλαστικά στρέφεται προς τη μεριά εκείνη και ανοίγει το στόμα του. Πρόκειται για ένα από τα βασικά αντανακλαστικά επιβίωσης του βρέφους καθώς το βοηθάει να βρει την τροφή του. Το αντανακλαστικό αυτό εξαφανίζεται μετά από μερικές εβδομάδες αλλά τα μωρά θα εξακολουθούν να στρέφονται προς τη μαμά τους για να θηλάσουν. Τότε παύει να είναι αντανακλαστικό και σημαίνει ότι το μωρό πεινάει.
Τι να κάνετε:
Χρησιμοποιήστε το αντανακλαστικό αυτό για να βρει το μωρό το μπιμπερό ή το στήθος σας.
Το αντανακλαστικό του αιφνιδιασμού
Οι δυνατοί θόρυβοι, τα λαμπερά φώτα ή οι απότομες κινήσεις μπορεί να προκαλέσουν στα μωρά το αντανακλαστικό του αιφνιδιασμού. Το μωρό τότε τινάζονται, απλώνουν τα χέρια και τα πόδια και στη συνέχεια τα τραβούν γρήγορα πίσω και βάζουν τα κλάματα.
Τι να κάνετε:
Για να αναδημιουργήσει την ασφάλεια που αισθανόταν το μωρό σας στη μήτρα, όπου ο ήχος και τα φώτα ήταν περιορισμένα, μπορείτε να δοκιμάσετε το φάσκιωμα (μόνο μέχρι έξι μηνών). Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να παράγετε λευκούς ήχους, όπως για παράδειγμα βάζοντας μπροστά το πιστολάκι για τα μαλλιά.
Δείτε εδώ Πώς να φασκιώσετε το μωρό
Τα κλάματα του μωρού
Το κλάμα είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να σας ενημερώσει το μωρό σας ότι είναι κουρασμένο, πεινασμένο, πονάει ή απλά γκρινιάζει. Αλλά ποια κραυγή αντιστοιχεί σε τι; Στα βρέφη όλα τα κλάματα ακούγονται λίγο πολύ το ίδιο. Αρχίστε να παρακολουθείτε τις παραλλαγές του κλάματος όταν το μωρό είναι περίπου ενός μήνα.
Το πεινασμένο κλάμα
Ένα μωρό γενικά θα ξυπνήσει πεινασμένο και να κλάψει για να φάει. Πρόκειται για ένα μικρό, χαμηλού τόνου κλάμα, που διαρκεί μόλις ένα δευτερόλεπτο. Αν όμως δεν ανταποκριθείτε άμεσα, τότε θα γίνει πιο έντονο.
Τι να κάνετε:
Απαντήστε στο μωρό σας, ταΐζοντάς το, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ειδικά κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του. Μην θεωρήσετε ότι μπορεί να κακομάθετε το μωρό σας αν το ταΐσετε αμέσως. Αντίθετα, με τον τρόπο αυτό θα του δείξετε ότι θα είστε πάντα εκεί για να φροντίσετε τις ανάγκες του.
Το κλάμα του πόνου
Το κλάμα του πόνου έρχεται πολύ πιο ξαφνικά από ό,τι της πείνας. Διαρκεί περίπου διπλάσιο χρόνο και είναι συνεχόμενης έντασης.
Τι να κάνετε:
Περάστε μία λίστα από το τι μπορεί να συμβαίνει και δοκιμάστε να το ανακουφίσετε. Θα μπορούσε να κρυώνει ή να ζεσταίνεται, να έχει λερωθεί ή να το ενοχλεί κάποιο μέρος των ρούχων ή της πάνας του.
Το κουρασμένο κλάμα
Μεταξύ δύο και τριών μηνών, τα κλάματα του μωρού σας θα αποκτήσουν ποικιλία και ενδεχομένως να αποκτήσει και ένα γκρινιάρικο κλάμα. \
Τι να κάνετε:
Δοκιμάστε να το νανουρίσετε σε μια καρέκλα ή στα πόδια σας, χαϊδεύοντας απαλά το κεφάλι ή το στήθος του. Θα βρείτε γρήγορα αυτό που λειτουργεί καλύτερα στο να ηρεμήσει το μωρό σας.
Γουργουρητά, φλυαρίες, μουρμουρίσματα και γέλια
Τα μωρά “μιλούν” μεταξύ δύο και τριών μηνών. Αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τον τόνο του γονιού τους και τι σημαίνει κάθε φορά και μεταξύ τεσσάρων και έξι μηνών πειραματίζονται με τις φωνές τους. Φλυαρούν, προσθέτουν στο «λεξιλόγιό τους» σύμφωνα και αρχίζουν να βγάζουν παράξενους ήχους.
Τι να κάνετε:
Αφηγηθείτε τις δραστηριότητές σας καθώς περνάτε τη μέρα σας με το μωρό σας («Τώρα πάω να ετοιμάσω το νερό για το μπάνιο σου», «Κοίτα τι ωραία πεταλούδα») και έπειτα περιμένετε λίγο ώστε να το αφήσετε να «μιλήσει» κι εκείνο. Ενθαρρύνετε τους ήχους που βγάζει και απολαύστε αυτές τις πρώτες συζητήσεις!