Η λιστερίωση (Listeria) είναι η τροφική δηλητηρίαση η οποία προκαλείται από την κατανάλωση τροφίμων που έχουν μολυνθεί με το βακτήριο Listeria monocytogenes (L. monocytogenes).
Σε περίπτωση όμως που προσληφθεί μία έγκυος γυναίκα, η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή, πρόωρο τοκετό, σοβαρή λοίμωξη του νεογέννητου ή ακόμη και θνησιγένεια. Πρέπει ωστόσο να γνωρίζετε ότι η λιστερίωση πλήττει κυρίως τις έγκυες, τα νεογνά, τους ηλικιωμένους και τους ενήλικες που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι υγιείς ενήλικες και τα παιδιά που έχουν μολυνθεί με L. monocytogenes, σπάνια θα παρουσιάσουν μια πιο σοβαρή κατάσταση.
Τι προκαλεί τη λιστερίωση;
Το βακτήριο L. monocytogenes βρίσκεται στο έδαφος και το νερό οπότε είναι εύκολο να μολυνθεί κανείς από:
- Λαχανικά από το έδαφος ή από την κοπριά που χρησιμοποιείται ως λίπασμα.
- Τα ζώα που μπορούν να μεταφέρουν τα βακτήρια ή και ακόμα από μολυσμένα κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα μαλακά τυριά και τα αλλαντικά που μπορεί να μολυνθούν μετά τη μεταποίηση.
- Μη παστεριωμένο (νωπό) γάλα ή τρόφιμα που παρασκευάζονται από μη παστεριωμένο γάλα.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της λιστερίωσης περιλαμβάνουν πυρετό, μυϊκούς πόνους, και μερικές φορές ναυτία ή διάρροια. Αν η λοίμωξη εξαπλωθεί στο νευρικό σύστημα, μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, δυσκαμψία του αυχένα, σύγχυση, απώλεια της ισορροπίας ή σπασμούς. Οι έγκυες που μπορεί να μολυνθούν συνήθως εμφανίζουν συμπτώματα ήπιας γρίπης.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της λιστερίωσης γίνεται με φυσική εξέταση. Ο γιατρός σας θα σας κάνει ερωτήσεις για να μάθει λεπτομέρειες για τα συμπτώματα που παρουσιάσετε, τα τρόφιμα που καταναλώσατε το τελευταίο διάστημα και τις συνθήκες εργασίας σας. Μια εξέταση αίματος επίσης ή υγρό νωτιαίου μυελού θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Εάν δεν είστε έγκυος συνήθως δεν χρειάζεται θεραπεία και τα συμπτώματα υποχωρούν μόνα τους μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Σε περίπτωση όμως που είστε έγκυος θα χρειαστεί να πάρετε αντιβιοτικά για να προστατέψετε το έμβρυο από τη μόλυνση. Αν τελικά κάτι τέτοιο δεν καταστεί εφικτό το μωρό όταν γεννηθεί θα χρειαστεί να πάρει και το ίδιο αντιβιοτικά. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός είναι εκείνος που θα αποφασίσει ποια φαρμακευτική αγωγή θα ακολουθήσετε.
Πως μπορώ να αποφύγω τη λιστερίωση;
Τα Αμερικανικά Κέντρα Πρόληψης Ασθενειών έχουν συγκεντρώσει μία λίστα με οδηγίες προς τις εγκύους, σχετικά με όλα αυτά που πρέπει να προσέχουν, προκειμένου να προφυλάσσονται από τη λιστέρια:
- Μαγειρέψτε τα τρόφιμα αφού πρώτα έχετε πλύνει καλά τα χέρια σας. Επίσης πλένετε τα χέρια σας κάθε φορά μετά τη χρήση τουαλέτας ή αλλαγής πάνας.
- Πλένετε τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά με καλό ξέπλυμα με τρεχούμενο νερό.
- Χρησιμοποιήστε δύο σανίδες κοπής, μία για τα νωπά προϊόντα και άλλη μία για το ωμό κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά. Πλένετε επίσης τα μαχαίρια και τις σανίδες κοπής στο πλυντήριο πιάτων για να απολυμαίνονται.
- Αποθηκεύστε τα τρόφιμα με ασφάλεια. Διατηρήστε στο ψυγείο το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά, τα ψάρια, και γενικότερα τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα και καταναλώστε τα μέσα σε 2 ώρες. Διαφορετικά τα βάζετε στην κατάψυξη.
- Επειδή η λιστέρια μπορεί να αναπτυχθεί στο ψυγείο, καθαρίστε τυχόν διαρροές στο ψυγείο σας από χυμούς, χοτ ντογκ, ωμό κρέας ή πουλερικά.
- Διαβάζετε τις ετικέτες στις συσκευασίες των τροφίμων καθώς παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το πότε πρέπει να καταναλωθεί και πώς πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο. Σε περίπτωση που αμφιβάλετε, πετάξτε το.
- Διατηρείτε τη θερμοκρασία του ψυγείου στους 4.4ºC ή χαμηλότερα και του καταψύκτη στους 1,7ºC ή χαμηλότερα.
Εάν είστε έγκυος
- Μην τρώτε λουκάνικα, κονσερβοποιημένα κρέατα ή αλλαντικά, εκτός εάν τα ψήσετε στον ατμό.
- Μην τρώτε μαλακά τυριά, εκτός εάν η ετικέτα αναφέρει ότι είναι από παστεριωμένο γάλα.
- Μην πίνετε μη παστεριωμένο γάλα και μην καταναλώνετε τρόφιμα που περιέχουν μη παστεριωμένο γάλα.
- Αποφεύγετε τις σαλάτες με ζαμπόν, κοτόπουλο, αυγά, τόνο, ή θαλασσινά σε εστιατόρια καθώς δεν γνωρίζετε τις συνθήκες προετοιμασίας.
Τέλος αν έχετε την υποψία ότι προσβληθήκατε από τη λοίμωξη απευθυνθείτε άμεσα στον γυναικολόγο σας για τις απαραίτητες εξετάσεις.